ΒΥΣΣΙΝΟΚΗΠΟΣ του Ά.Τσέχωφ

[πάμε θέατρο]

[Βυσσινόκηπος] του Άντον Τσέχωφ, σε σκηνοθεσία Παντελή Δεντάκη

στο Θέατρο του Νέου Κόσμου (Αντισθένους 7 & Θαρύπου, Αθήνα)

_γράφει ο  Κορνήλιος Ρουσάκης

Ένας βυσσινόκηπος ανθίζει στην καρδιά του χειμώνα

Ο Άντον Τσέχωφ ξεκίνησε να γράφει τον Βυσσινόκηπο το 1901 και τον ολοκλήρωσε το 1903. Το έργο γράφτηκε κατά τη διάρκεια της παραμονής του στη νήσο Γιάλτα, σε μια περίοδο που αναγκάστηκε να αποχωριστεί τη σύζυγό του, —ηθοποιό Όλγα Κνίπερ— και τους φίλους του. Η παραμονή του Τσέχωφ στη Γιάλτα ήταν επιβεβλημένη από τους γιατρούς του (καθώς έπασχε από φυματίωση), προκειμένου να ευεργετηθούν οι πνεύμονες του από το ήπιο μεσογειακό κλίμα.

Το έργο αυτό του Τσέχωφ —όπως και το σύνολο της εργογραφίας του— έχει σταθεί αφορμή για αναρίθμητες λογοτεχνικές μελέτες που προσπαθούν να αποκρυπτογραφήσουν τις λογοτεχνικές και φιλοσοφικές επιρροές του συγγραφέα και να εντοπίσουν το πώς αποτυπώνονται αυτές οι επιρροές στο κείμενό του. Υπάρχουν αναφορές στις φυσικές επιστήμες όπως για παράδειγμα στην Καταγωγή των ειδών του Δαρβίνου (που είχε δημοσιευτεί για πρώτη φορά, μόλις σαράντα χρόνια νωρίτερα), αλλά και στην μαρξιστική και σοσιαλιστική φιλοσοφία (αν και ο ίδιος ο Τσέχωφ δεν άνηκε σε κανένα κίνημα). Πολλά είναι και τα αυτοβιογραφικά στοιχεία που υπάρχουν στο έργο, όπως είναι για παράδειγμα ο κήπος με τις βυσσινιές. Το 1892, ο Τσέχωφ φύτεψε βυσσινιές στο κτήμα του στο Melikhovo. Όταν έχασε την περιουσία του, ο νέος ιδιοκτήτης του κτήματος ξερίζωσε αυτές τις βυσσινιές. Κάτι παρόμοιο συμβαίνει και στην οικογένεια της Λιούμποβα Αντρέγιεβνα στο έργο.

Εξάλλου, ο Τσέχωφ γνώρισε τις βυσσινιές από την παιδική του ηλικία στο Ταγκαρόγκ. Η μάχη ενάντια στη λήθη και η εμμονή στην παιδικότητα είναι βασικά θεματικά μοτίβα του έργου.

Γράφοντας τον Βυσσινόκηπο ο Τσέχωφ, ήθελε να γράψει μια κωμωδία, ένα βωντβίλ. Για αυτό άλλωστε έδωσε και τον υπότιτλο: «μια κωμωδία σε τέσσερις πράξεις». Δυστυχώς για τον ίδιο, η πιο συχνή αντίδραση των θεατών —και της συζύγου του συμπεριλαμβανομένης— ήταν να ξεσπούν σε λυγμούς, ειδικότερα στην τέταρτη πράξη. Ο Στανισλάβσκι που σκηνοθέτησε το έργο στην πρώτη του παρουσίαση, αποφάσισε να το αντιμετωπίσει ως ένα δράμα. Ήταν μια απόφαση που δυσαρέστησε τον Τσέχωφ. Η συζήτηση για το αν το έργο είναι δράμα ή κωμωδία συνεχίζεται μέχρι και σήμερα.

Ο Τσέχωφ πέθανε το 1904, λίγο μετά την πρώτη παράσταση του έργου.

___________________________

Τώρα στη θεατρική σκηνή

Βυσσινόκηπος του Άντον Τσέχωφ, σε σκηνοθεσία Παντελή Δεντάκη.

Ένας πανέμορφος βυσσινόκηπος, που αναφέρεται στο «Εγκυκλοπαιδικόν Λεξικόν» της Ρωσίας, πρόκειται να κοπεί και να χαθεί, γιατί δεν είναι πια «αποδοτικός». Μαζί του τελειώνει και χάνεται μια εποχή ευμάρειας, ανεμελιάς και ταυτόχρονα χυδαιότητας και διαφθοράς.

Γύρω και μέσα σ’ αυτόν τον υπέροχο κήπο ζει και κινείται ένας ολόκληρος μικρόκοσμος, ένα φαινομενικά ανεξάντλητο δειγματολόγιο από χαρακτήρες που εκφράζουν τη δύσκολη μετάβαση από το παλιό στο νέο: άνθρωποι απαίδευτοι, σοβαροφανείς, αδρανείς και νωθροί, συναισθηματικά ανάπηροι, και την ίδια στιγμή ευαίσθητοι, εργατικοί, με όραμα για ένα καλύτερο και δικαιότερο αύριο. Που όλοι κινούνται από μια παράφορη ανάγκη να αγαπήσουν και να γεφυρώσουν την ερημιά τους, αλλά είναι τόσο ανίκανοι να το πραγματοποιήσουν. Πρόσωπα τραγικά, σε ένα κωμικό Ποίημα για το βαθύ και το ασήμαντο, το υψηλό και το γελοίο.

Επιμέλεια κίνησης: Αγγελική Στελλάτου, κοστούμια: Γεωργία Μπούρδα, σκηνικός χώρος: Νίκος Δεντάκης, μουσική: Κώστας Νικολόπουλος, φωτισμοί: Σάκης Μπιρμπίλης, βοηθός σκηνοθέτη: Κατερίνα Μαούτσου, φωτογραφίες: Εύη Φραγκολιά, Μιχάλης Θεοφάνους.

Παίζουν: Μάκης Παπαδημητρίου, Μιχάλης Οικονόμου, Κατερίνα Λυπηρίδου, Όμηρος Πουλάκης, Σύρμω Κεκέ, Δημήτρης Πασσάς, Σοφία Γεωργοβασίλη, Μαρία Γεωργιάδου, Γιώργος Μελισσάρης, Δάφνη Δαυίδ, Μιχάλης Τιτόπουλος, Πέτρος Σπυρόπουλος, Σπύρος Πίτσος.

info

Που: Θέατρο του Νέου Κόσμου (Αντισθένους 7 & Θαρύπου, Αθήνα)

Πότε: Κάθε Δευτέρα και Τρίτη, στις 21:15.

Πόσο: 15, 10 (φοιτητικό), 5 (ανέργων)