Κυκλαδική Τέχνη

Μουσεία

γράφει η Μαρία Ροδοπούλου

2700-2200 π.Χ
ΒΡΕΘΗΚΕ ΣΤΗ ΣΥΡΟ ΜΟΥΣΕΙΟ Ν.ΥΟΡΚΗΣ ΜΑΡΜΑΡΟ

Πολλοί από εμάς όταν ταξιδεύουμε στο εξωτερικό, σπεύδουμε να επισκεφτούμε τα μουσεία της ξένης χώρας τα οποία πολλές φορές φιλοξενούν – ή άλλες φορές έχουν ‘δανειστεί’ χωρίς καμιά συναίνεση από τον Ελληνικό λαό – εκθέματα της Αρχαίας Ελληνικής αλλά και Βυζαντινής Ιστορίας. Πόσοι όμως από εμάς γνωρίζουμε τα δικά μας μουσεία; Πόσοι Έλληνες και Ελληνίδες κάνουν τον κόπο να γνωρίσουν την Ιστορία ενός τόπου και λαού που έχει αφήσει το ανεξίτηλο χνάρι του πάνω στην ιστορία της ανθρωπότητας; Ας ξεκινήσουμε, λοιπόν, να γνωρίζουμε την κληρονομιά μας που τόσο εύκολα πολλές φορές  την οικειοποιούνται αλλότριοι. Πρώτος σταθμός το Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης.

το Μουσείο

Δημιουργήθηκε το 1986 για την στέγαση Κυκλαδικής και αρχαίας γενικά Ελληνικής τέχνης των Νικόλαου και Ελένης Γουλανδρή. Το Μουσείο στεγάζεται σε ειδικά σχεδιασμένο κτίριο στην οδό Νεοφύτου Δούκα στο κέντρο της Αθήνας, ενώ από το 1991 έχει επεκταθεί και σε νέα πτέρυγα, στο νεοκλασικό Μέγαρο Σταθάτου, στη συμβολή των οδών Βασιλίσσης Σοφίας και Ηροδότου. Τα 350 περίπου αντικείμενα Κυκλαδικής τέχνης που εκτίθενται στον πρώτο όροφο του κεντρικού κτιρίου (είσοδος από Νεοφύτου Δούκα) αποτελούν μία από τις σημαντικότερες Κυκλαδικές συλλογές στον κόσμο. Εκτίθενται αντικείμενα σε πηλό, μέταλλο και μάρμαρο, κατασκευασμένα από τους κατοίκους των Κυκλάδων κατά την 3η χιλιετία π.Χ. Ανάμεσά τους ξεχωρίζουν τα μαρμάρινα ειδώλια, γυναικείες κυρίως μορφές που έχουν σκαλιστεί στο κυκλαδίτικο μάρμαρο με αφαιρετικό, υποβλητικό τρόπο. Στην έκθεση του Μουσείου Κυκλαδικής Τέχνης περιλαμβάνονται αντιπροσωπευτικά παραδείγματα από όλες τις κατηγορίες Κυκλαδικών ειδωλίων και των άλλων έργων του Κυκλαδικού πολιτισμού. 

Στη συλλογή της Αρχαίας Ελληνικής Τέχνης περιλαμβάνονται έργα ελληνικής τέχνης από την εποχή του Χαλκού (2η χιλιετία π.Χ.) μέχρι την Ύστερη Ρωμαϊκή περίοδο (4ος αι. μ.Χ.). Αντιπροσωπεύονται οι κυριότερες κατηγορίες της ελληνικής τέχνης, όπως η κεραμική, ειδωλοπλαστική και γλυπτική όλων των περιόδων, ενώ περιλαμβάνονται και αντικείμενα διαφόρων περιόδων από χαλκό, γυαλί, πολύτιμα μέταλλα, καθώς και μια χαρακτηριστική συλλογή νομισμάτων από τις Κυκλάδες. Η συλλογή Αρχαίας Ελληνικής Τέχνης εκτίθεται στο 2ο όροφο του κεντρικού κτιρίου. 

Στον 4ο όροφο φιλοξενείται μόνιμα η συλλογή Καρόλου και Ρίτας Πολίτη, δύο σημαντικών Ελλήνων συλλεκτών, οι οποίοι  δώρισαν τη συλλογή τους στο Ίδρυμα Ν.Π. Γουλανδρή το 1989. Στα εκθέματα του 4ου ορόφου περιλαμβάνονται μαρμάρινα γλυπτά, πήλινα ειδώλια, κοσμήματα, και μία εντυπωσιακή συλλογή από αρχαία μετάλλινα κράνη.

Οι Κυκλάδες οφείλουν το όνομά τους στην γεωγραφική τους θέση. Οι αρχαίοι Έλληνες τις φαντάζονταν σαν ένα κύκλο γύρω από το νησί της Δήλου όπου σύμφωνα με τον μύθο η κυνηγημένη Λητώ γέννησε τον Απόλλωνα και την Άρτεμη. Πριν 5000 χρόνια περίπου, την Πρώιμη Εποχή του χαλκού (3200-2000 Π.Χ) γεννήθηκε ένας νέος πολιτισμός σε αυτά τα νησιά. Οι Κυκλαδίτες ήταν πολύ καλοί ναυτικοί και τα καράβια τους γρήγορα. Ήταν έμποροι αλλά και γεωργοί και κτηνοτρόφοι., ψαράδες και κυνηγοί. Κατοικούσαν σε μικρές πόλεις κοντά στα παράλια αλλά αργότερα – για περισσότερη πιστεύουμε ασφάλεια – και στις πλαγιές των λόφων. Τα σπίτια τους ήταν μικρά με τοίχους από πέτρες και λάσπη και στέγες από ξύλινα δοκάρια, καλάμια και πηλό. 

Από τον Κυκλαδικό Πολιτισμό δεν σώθηκαν γραπτά κείμενα και για την ζωή τους μαθαίνουμε από τα αγγεία, τα ειδώλια, τα όπλα, τα εργαλεία  και τα κοσμήματα που βρίσκουν οι αρχαιολόγοι στις ανασκαφές τους. Το υλικό που διάλεγαν για τα περίφημα ειδώλια τους ήταν το λευκό μάρμαρο που υπήρχε άφθονο.

Μαρία Ροδοπούλου

εντύπως: αφιερώματα / τχ.11