Γιατί γράφω άραγε;

πεζό

της Ευγενίας Βογιατζή

Εδώ και χρόνια αναρωτιέμαι γιατί γράφω άραγε, υπάρχει ποτέ ένα γιατί;
Νομίζω ότι τα λόγια από μόνα τους βγαίνουν στο χαρτί, σα να `ναι εγκλωβισμένα και να ζητούν μια διέξοδο διαφυγής κι εγώ είμαι μόνο το μέσο, το χέρι που κρατά το κονδυλοφόρο να γράψει στο χαρτί ή στο πληκτρολόγιο του υπολογιστή.
Τότε τι φυλακίζει τα λόγια;
Είναι το ανεκπλήρωτο του καθένα, τελείως διαφορετικό για το κάθε άνθρωπο, που ματαιωμένο καθώς τού πισωγυρίζει , δεν αντέχει να μένει μέσα του αβίωτο και να θαφτεί. Θέλει να προτείνει κάτι καλύτερο, ένα διαφορετικό τρόπο να συμβαίνουν τα πράγματα . Κι επειδή σήμερα-αλλά κι από πάντα- οι γλώσσες και οι λέξεις τους είναι τόσες πολλές μα και τόσο λίγες ταυτόχρονα για να περιγράψουν το μέσα μας , εκεί στο βαθύ μας εαυτό υπάρχουν τα θραύσματα της «ενιαίας επικοινωνιακής γλώσσας » όλων των ανθρώπων.
Όλο αυτό μου θύμισε τη κομμένη γλώσσα των ντόπιων πληθυσμών μας -εδώ στη Βόρεια Ελλάδα - που για χάρη πολιτικών σκοπιμοτήτων της δεκαετίας του 1930, γενιές ανθρώπων ποτίστηκαν με ρετσινόλαδο, φυλακίστηκαν και διώχθηκαν , ώστε να μη μιλούν τη ντοπιολαλιά τους. Τι νανουρίσματα μπορούσαν άραγε εκείνες οι μάνες να τραγουδήσουν και σε ποια γλώσσα; Τι παραμύθια μπορούσαν να διηγηθούν στα παιδιά τους και σε ποια γλώσσα; Ποια τραγούδια στο γάμο , ποια στο θάνατο και σε ποια γλώσσα;

Απόγονος εκείνης της γενιάς έχω μέσα μου ακόμη τα θραύσματα της γλώσσας που δε ειπώθηκε, που δεν εκφράστηκε , γιατί το κρατητήριο και το ρετσινόλαδο δεν κατάφεραν να πάψουν την μουγκή , τη κομμένη γλώσσα να ζητά πάντα να εκφραστεί.

Αλλά κι όλοι εκείνοι , που δε στερήθηκαν την ελευθερία της έκφρασης, τι πράγμα αναζητούν μέσα από το παιχνίδισμα του λόγου , που παίρνει εικόνες, ήχους , χρώματα, μυρωδιές αναπολήσεις, μνήμες , επιθυμίες, ιδανικά και όνειρα τα ζυμώνει με λέξεις και τα προτείνει στο έξω κόσμο να τα μαντέψει, να τα αποκρυπτογραφήσει ;

Ο ποιητής ενεργεί σαν ένα παιδί που παίζει. Δημιουργεί ένα δικό του φανταστικό κόσμο , που τον παίρνει στα σοβαρά, τον εφοδιάζει με άπειρη ψυχική ενέργεια και τον ξεχωρίζει καθαρά από την πραγματικότητα. Αυτό τον κόσμο τον βιώνει σα να είναι, και του προκαλεί την ίδια ευχαρίστηση , που του προκαλούσε το παιχνίδι των παιδικών του χρόνων , όταν τον απελευθέρωνε από τη βαριά πραγματικότητα των ενηλίκων. Η ποίηση δηλ. για το ποιητή είναι ένας μεταβατικός χώρος, που αν ήταν πραγματικός δεν θα προκαλούσε τόση ευχαρίστηση, γιατί οι συγκινήσεις και τα συναισθήματά του δεν θα έβρισκαν πεδίο έκφρασης.

Όμως το θέμα για τον ποιητή ή για τον καλλιτέχνη γενικότερα δεν τελειώνει μόνο στο να εκφράσει. Δεν του αρκεί . Δίνει μια επιταγή επικοινωνίας σε κάθε παραλήπτη και περιμένει εκείνη την άγια στιγμή, την άγια ώρα που ο Άλλος θα μπορεί να επι-κοινωνήσει μέσα από τα δικά του λόγια , τα δικά του συναισθήματα . Να συγ-κοινωνήσει το δικό του λόγο ύπαρξης, δείχνοντας μια άνευ όρων πίστη στην επικοινωνία μέσω της γλώσσας.
Γιατί μας νοιάζει τόσο πολύ ο Άλλος εν τέλει; Γιατί είναι ο καθρέφτης μας , είναι η αντανάκλαση του κόσμου μας κι όσο πιο διαφορετικές ερμηνείες πάρουν οι λέξεις μας τόσο πιο πλούσιος θα μας πισωγυρίσει ο κόσμος.
Αυτή είναι η πρόταση λοιπόν του ποιητή , του καλλιτέχνη : δίνει το χέρι και απλώνει γέφυρες επικοινωνίας, για να διαβούμε απέναντι, να σπάσουμε τα φράγματα της μοναχικότητας του εδώ και τώρα και μέσα από τη μοναδική ερμηνεία του κάθε Άλλου στα λόγια μας, να αντιληφθούμε τον κόσμο με μεγαλύτερη ευρύτητα, με μεγαλύτερη ευρυχωρία.

«Με την αξία του και όμως ποιητικά κατοικεί ο άνθρωπος σ` αυτή τη γη» αναφέρει ο Χαίντερλιν και θα συμπληρώσω ότι ο τελευταίος ποιητής στο πλανήτη γη θα πάψει να υπάρχει, όταν θα πάψει να υπάρχει και ο τελευταίος άνθρωπος.

σοδειά #6