[Στον Φάρο] της Virginia Woolf ~ ΜΟΝΤΕΡΝΑ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ

“Beauty was not everything. Beauty had this penalty —
it came too readily, came too completely. It stilled life — froze it.”  V.W.

Το 1882 η Virginia Woolf γεννήθηκε σε έναν κόσμο που εξελισσόταν με ταχύ ρυθμό. Η οικογένεια της διαχωρισμένη από την πουριτανική βικτωριανή εποχή, με τα ετεροθαλή αδέρφια της προσηλωμένα στους κύκλους των ευγενών και με τα δικά της αδέρφια περίεργα να μάθουν τι κρύβεται στην σκοτεινή πλευρά της κοινωνία. Ο πατέρας της ήταν επιφανής λόγιος και μολονότι ενθάρρυνε τις κόρες του στην ανεξαρτησία, τα αγόρια έπαιρναν την καλύτερη μόρφωση. Αυτό ήταν ένα πικρό μάθημα ανισότητας για την Woolf που ποτέ δεν ξέχασε ακόμα και όταν έλαβε τιμητικά πτυχία από πανεπιστήμια που τότε δεν δέχονταν γυναίκες στις τάξεις τους.

Όταν η Woolf και η αδερφή της Vanessa μετακόμισαν από την αριστοκρατική γειτονιά τους στο Λονδίνο σε μια ελαφρώς κατώτερη γειτονιά, μαζί με τα αδέρφια τους, βρήκαν δυσκολίες. Δεν μπορούσαν ούτε να ξαναγυρίσουν στην ‘καλή αστική τάξη’ ούτε να μπούν στους κύκλους της avant garde παρέας του Lytton Strachey, του Clive Bell και άλλων. Οι αδερφές μπήκαν στο γκρουπ του Bloomsburry το οποίο ξεκίνησε αρχικά σαν μια μάζωξη παλιών συμφοιτητών. Καθώς όμως περνούσε ο χρόνος έγινε ένα επίμονο γκρουπ από ιδέες, φιλοσοφίες, θεωρίες πάνω στην τέχνη και πολιτικές σκέψεις. Οι αδερφές ήταν σπουδαία μέλη του συγκεκριμένου κύκλου. Για πρώτη φορά η Woolf ήταν ανάμεσα σε ανθρώπους που δεν τους ένοιαζε το φύλο της και περίμεναν να συμμετέχει ενεργά σε συζητήσεις και να προσφέρει με τις νουβέλες της. Οι παλιοί της φίλοι σκανδαλίστηκαν με το γεγονός αλλά εκείνη παρέμεινε στον κύκλο αυτό και άκμασε μέσω των νέων φίλων της. Έχοντας τέτοια ενθάρρυνση άρχισε να γράφει. Πρώτα μικρά δημοσιογραφικά άρθρα και μετά κριτικές. Μετά την επιτυχημένη έκδοση της πρώτης της νουβέλας, The Voyage out, η Woolf άρχισε να γράφει το ένα διήγημα μετά το άλλο και έγινε από τις πιο σπουδαίες συγγραφείς της μοντέρνας εποχής μαζί με τον James Joyce και τον T.S.Eliot. O μοντερνισμός ήταν λογοτεχνικό κίνημα στο οποίο οι συγγραφείς έβρισκαν νέους τρόπους να συνδέσουν τις ανθρώπινες εμπειρίες με τον αβέβαιο και κάπως ανέλπιδο χρόνο στην ιστορία. Παρά την επιτυχία της, η Woolf πολέμησε με την ψυχική ασθένεια στο μεγαλύτερο μέρος της ζωή της. Οι ψυχικές ασθένειες ήταν άγνωστο πεδίο στο πρώτο μισό του εικοστού αιώνα, και η Wolf, η οποία πιθανότατα έπασχε από μανιοκατάθλιψη, είχε ελάχιστα όπλα στα χέρια της για να παλέψει με τους δαίμονές της. Έχανε εβδομάδες από το συγγραφικό της έργο έχοντας εκρήξεις μανίας ή κατάθλιψης και βασανιζόταν από τις φωνές μες στο κεφάλι της. Ο σύζυγός της, Leonard, αν και προσπάθησε να την βοηθήσει, εκείνη δυσκολευόταν πολύ να παρουσιάσει κάποιο νέο έργο.

Στις 28 Μαρτίου 1941, η Woolf άφησε στον άντρα της ένα σημείωμα αυτοκτονίας και περπάτησε μέχρι τον ποταμό Ouse όπου με γεμάτες από πέτρες τσέπες έπεσε στο νερό και πνίγηκε. Με τον θάνατό της, ο κόσμος έχασε μία από τις πιο χαρισματικές φωνές. Η Virginia Woolf, παρά τις δυσκολίες της εποχής της, έγινε μία από τις καλύτερες συγγραφείς του 20^ου αιώνα.

Το «Στον Φάρο» φαίνεται αυτοβιογραφικό και προσφέρει στον αναγνώστη μια από τις διεισδυτικές της ματιές στην εξερεύνηση πως το ανθρώπινο συνειδητό συλλαμβάνει και αναλύει αισθήματα και αλληλεπιδράσεις.
Το διήγημα «Στον φάρο» χωρίζεται σε 3 μέρη : “Το παράθυρο», «Πέρασμα του χρόνου» και «Ο φάρος».

«Το παράθυρο» ξεκινά πριν την έναρξη του Α’ Παγκοσμίου πολέμου. Ο κύριος και η κυρία Ramsay μαζί με τα 8 παιδιά τους φτάνουν στο εξοχικό τους σπίτι στο Hebrides (μια μικρή συστάδα νησιών δυτικά της Σκωτίας). Απέναντι από το ακρωτήρι που είναι το σπίτι τους υπάρχει ένας μεγάλος φάρος. Ο εξάχρονος James Ramsay θέλει πολύ να πάει εκεί και η μητέρα του, λέει ότι θα πάνε την επόμενη μέρα αν το επιτρέψει ο καιρός. Ο μικρός χαίρεται αλλά ο πατέρας του, του λέει ψυχρά πως ο καιρός είναι άσχημος. Ο James δυσανασχετεί με τον πατέρα του και πιστεύει πως τον ευχαριστεί να είναι σκληρός με τα παιδιά του. Οι Ramsays δέχονται επισκέψεις, μεταξύ των οποίων και τον σκυθρωπό Charles Tansley, ο οποίο θαυμάζει την δουλειά του κυρίου Ramsay, που είναι πάνω στην μεταφυσική φιλοσοφία. Στο σπίτι βρίσκεται, επίσης, η Lily Briscoe, μια νεαρή ζωγράφος η οποία αρχίζει να φτιάχνει το πορτρέτο της κυρίας Ramsay. Η κυρία Ramsay θέλει η Lily να παντρευτεί τον William Bankes, έναν παλιό τους φίλο, αλλά η Lily αποφασίζει να παραμείνει ανύπαντρη. Πάντως η κυρία Ramsay καταφέρνει να κανονίσει κάποιον άλλον γάμο μεταξύ του Paul Rayley και της Minta Doyle, που είναι δύο γνωστοί του ζευγαριού. Κατά την διάρκεια του απογεύματος, ο Paul κάνει πρόταση γάμου στην Minta, η Lily ξεκινάει τον πίνακα, η κυρία Ramsay καταπραΰνει τον μνησίκακο James και ο κύριος Ramsay εκνευρίζεται με τις ατέλειες του ως φιλόσοφος και στρέφεται στην κυρία Ramsay για παρηγοριά. Το βράδυ το ζευγάρι παραθέτει ένα όπως φαίνεται κακής έκβασης, δείπνο. Ο Paul και η Minta γυρνούν αργά από τον περίπατό τους στην ακτή μαζί με τα δύο παιδιά των οικοδεσποτών,  Η Lily φρίττει με τα φωναχτά σχόλια του Charles Tansley ο οποίος  δηλώνει πως οι γυναίκες δεν μπορούν να ζωγραφίσουν ούτε να γράψουν. Ο κύριος Ramsay αντιδρά με αγένεια καθώς ένας καλεσμένος ποιητής, ο Augustus Carmicael, ζητά και δεύτερο πιάτο σούπα. Καθώς όμως η νύχτα προχωράει αυτά τα ατυχή γεγονότα διορθώνονται και όλοι οι καλεσμένοι συγκεντρώνονται για ένα αξέχαστο βράδυ. Η χαρά όμως δεν διαρκεί και καθώς η κυρία Ramsay αφήνει τους καλεσμένους της στην τραπεζαρία συλλογίζεται πως η συγκεκριμένη βραδιά ανήκει ήδη στο παρελθόν. Αργότερα βρίσκει τον άνδρα της στο σαλόνι και κάθονται μαζί σιωπηλά μέχρι που η χαρακτηριστική ανασφάλεια του κύριου Ramsay διακόπτει την γαλήνη. Θέλει από την γυναίκα του, να του πει πόσο τον αγαπάει. Η κυρία Ramsay δεν είναι χαρακτήρας που κάνει τέτοιες δηλώσεις αλλά συμβιβάζεται με το να του πει πως συμφωνεί μαζί του ότι ο καιρός θα είναι άσχημος για ένα ταξίδι στον φάρο την επόμενη μέρα.  Έτσι ο κύριος Ramsay καταλαβαίνει πως τον αγαπά. Η νύχτα πέφτει για τα καλά και η μία νύχτα διαδέχεται γρήγορα την άλλη …
Ο χρόνος περνάει γρήγορα καθώς το διήγημα μπαίνει στο «Πέρασμα του Χρόνου». Πόλεμος ξεσπάει σε όλη την Ευρώπη. Η κυρία Ramsay πεθαίνει ξαφνικά ένα βράδυ, ο Andrew, ο μεγαλύτερος γιος της, σκοτώνεται σε μια μάχη και η αδερφή του η Prue πεθαίνει εξαιτίας μιας αρρώστιας η οποία σχετίζεται με την γέννα. Η οικογένεια δεν πηγαίνει πια διακοπές στο εξοχικό τους σπίτι το οποίο αρχίζει να ερειπώνει : αγριόχορτα φυτρώνουν παντού και αράχνες φωλιάζουν στο σπίτι. Δέκα χρόνια περνούν μέχρι η οικογένεια να επιστρέψει στο σπίτι. Η κυρία McNab, οικονόμος, προσλαμβάνει κι άλλες γυναίκες για να βοηθήσουν με το καθάρισμα του σπιτιού. Επαναφέρουν το σπίτι στην αρχική του κατάσταση και έτσι όλα είναι όπως ήταν όταν επιστρέφει η Lily Briscoe.
Στο κεφάλαιο «Ο Φάρος», ο χρόνος ξαναγυρνά στις αργές λεπτομέρειες των διαφορετικών όψεων, παρόμοια με την τεχνική στο κεφάλαιο «Το παράθυρο». Ο κύριος Ramsay δηλώνει πως αυτός, ο James και η Cam, μία από τις κόρες του, θα πάνε στον Φάρο. Το πρωινό του ταξιδιού οι καθυστερήσεις τον εκνευρίζουν και στρέφεται στην Lily για συμπάθεια αλλά αντίθετα με την γυναίκα του, εκείνη δεν μπορεί να του δώσει αυτό που χρειάζεται. Οι Rasmays φεύγουν και η Lily κάθεται στον κήπο αποφασισμένη να τελειώσει τον πίνακα που είχε αρχίσει αλλά είχε εγκαταλείψει στην τελευταία της επίσκεψη. Ο James και η Cam φρίττουν με την απαράδεκτη συμπεριφορά του πατέρας τους και ντρέπονται για την συνεχή αυτολύπησή  του. Αλλά καθώς το πλοιάριο πλησιάζει τον προορισμό του αισθάνονται μια τρυφερότητα για τον πατέρα τους. Ακόμα και ο James, που την ικανότητα του ως ναυτικός επαινεί ο πατέρας του, ζει στιγμές ένωσης με τον πατέρα του αν και κατά βάθος τον περιφρονεί. Απέναντι, στο ακρωτήρι, η Lily βάζει την τελευταία πινελιά και ακουμπά κάτω το πινέλο, έχοντας επιτέλους πετύχει το όραμά της.

πηγή sparknotes.com

επιμέλεια - απόδοση στα ελληνικά Μαρία Ροδοπούλου