[Ασκήσεις ύφους] του Ρεϊμόν Κενώ ~ ΑΡΘΡΟ

            του Βασίλη Μίχου

Αν ψάχνετε για καλοκαιρινό ανάγνωσμα, μόλις βρέθηκε : Είναι το “Ασκήσεις ύφους” του Γάλλου μαθηματικού Ρεϊμών Κενώ (1903-1976). Πολύ απλά, είναι ένα μικρό βιβλίο, ευχάριστο αλλά όχι ανούσιο, που περιγράφει ένα απλό περιστατικό με 99 διαφορετικούς τρόπους.

            Το περιστατικό : Ένας άνθρωπος που παίρνει ένα λεωφορείο βλέπει δυο άλλους να μαλώνουν και έπειτα από λίγο τον έναν από αυτούς να αλλάζει θέση. Μετά από λίγες ώρες, ο άνθρωπος βρίσκει αυτόν που άλλαξε θέση σε μια πλατεία, παρέα με φίλους του.

            Αυτό το απλό συμβάν, κάτι που δεν θα αναφέραμε ούτε στο βραδινό ακόμη κι αν μας συνέβαινε, εμπνέει τον συγγραφέα για να το γράψει με 98 και έναν διαφορετικούς τρόπους : Άλλοτε ομοιοτέλευτα(σαν ποίημα), άλλοτε σαν επίσημα αναφορά(αξιότιμε κύριε...), άλλοτε τηλεγραφικά (με ΣΤΟΠ να διακόπτουν τις προτάσεις) ή ακόμη και με ακρίβεια(στις 12.26 το πρωί το λεωφορείο υπ'αριθμόν 48...) ή λιτά(ένας άνθρωπος πήγε σε μια θέση) ή συγκεχυμένα(ένας ψηλός, παράξενος, ιδιόρρυθμος άνθρωπος...). Τελικά, έχοντας γράψει το ίδιο περιστατικό με 98 διαφορετικούς τρόπους καταλήγει στον πιο αναπάντεχο, όπως ονομάζει και το τελευταίο κεφάλαιο.

            Το βιβλίο αυτό συνιστά έναν ύμνο στην απλότητα της φαντασίας και στη φαντασία της απλότητας, την τέχνη του να εμπνέεσαι από την καθημερινότητα όχι εμμένοντας σε αυτή αλλά υπερβαίνοντάς την μέσω της τέχνης. Τα κεφάλαια είναι αυτοτελή και έτσι ο αναγνώστης δεν χρειάζεται να γνωρίζει τέλεια καμιά πλοκή [καθώς αυτή απουσιάζει] για να το παρακολουθήσει. Να σημειωθεί η άριστη μετάφραση του Αχιλλέα Κυριακίδη, που δίνει την αίσθηση πως δεν χάθηκε ούτε γραμμάριο από την ομορφιά του έργου στη μετάφραση από τα Γαλλικά.

            112 σελίδες γεμάτες φαντασία, που θα έπρεπε να διαβαστούν όχι επιπόλαια όπως αντιμετωπίζονται συχνά οι λογοτεχνικές ασκήσεις, αλλά να διαβαστούν για τη χαρά της ανάγνωσης. Αντλώντας τη θεματολογία από την πεζή καθημερινότητα και μεταφέροντάς την (δια της φαντασίας) στον ουρανό, οι “Ασκήσεις ύφους” μας υπενθυμίζουν την αρετή του να διαβάζεις και να γράφεις χωρίς απώτερους σκοπούς, δηλαδή άσκοπα και απελευθερωμένα.