[Οδοιπορικό στη Σοβιετική και Νέα Βαλτική] του Γεωργίου Νικ.Σχορετσανίτη ~ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ

Του Γεωργίου Νικ. Σχορετσανίτη

“Δεν αρκεί να ταξιδεύεις τον κόσμο. Πρέπει να τον νιώθεις, να τον μυρίζεις, να τον αγγίζεις και πάνω απ’ όλα να τον καταλαβαίνεις. Χρειάζεται να ξεπερνάς ταμπού και μασημένες ιδέες και φιλοσοφίες και να μάθεις να δέχεσαι την γη που σε φιλοξενεί, όχι πάντα αναντίρρητα αλλά πάντα με σεβασμό. Κι αν κάποτε θες να μεταφέρεις τον παλμό των χωμάτων που διάβηκες, άσε την ψυχή σου να μιλήσει. Γιατί μόνο τότε θα δουν κι οι άλλοι μες από τα δικά σου μάτια, τους τόπους που προσκύνησες.
Ένα βιβλίο που έχει γραφτεί μες από ψυχή, συναίσθημα,
εμπειρία, γνώση και διάθεση για εξερεύνηση λαών και τόπων είναι το «Οδοιπορικό στη Σοβιετική και Νέα Βαλτική» του Γεωργίου
Νικ. Σχορετσανίτη, ένα βιβλίο που κανείς λάτρης της
αναζήτησης, κανείς διαβάτης δεν πρέπει να χάσει»

 Μαρία Ροδοπούλου

‘‘Υπάρχει πάντα κάποια τρέλα στην αγάπη.
Αλλά υπάρχει επίσης πάντα, κάποιος λόγος για την   τρέλα’’
Νίτσε

Για τις κλειδωμένες αγάπες της Ρίγα

Απαράλλαχτα ίδιες μέρες. Μακριές, υπερβολικές σε διάρκεια. Ο τόπος εδώ τούτη την εποχή, διαστέλλει το χρόνο. Τροποποιεί αισθητά το χρονοδιάγραμμα των διαφόρων τύπων και μορφών συναλλαγών, τα προγραμματισμένα ραντεβού των συνεργατών και των εραστών και την τοποθεσία τους, το ημερολόγιο των διαπροσωπικών σχέσεων, τα ωράρια της εργασίας στα ακριβά  καταστήματα, στους πάγκους των μικροπωλητών, τα γκουρμέ εστιατόρια, τις υπαίθριες καφετέριες, τις μπυραρίες και τα μπαρ στις πλατειούλες και τα παμπάλαια ξέφωτα του κέντρου, προάγγελος γενικότερης σίγουρα αισιοδοξίας, της αναμενόμενης τώρα αύξησης των εισοδημάτων των απασχολουμένων και των επιχειρήσεών τους.

    Δεν λησμονώ ότι η πόλη που βρίσκομαι τώρα, αυτή καθ’ εαυτή, η μεγαλύτερη και κεντρικότερη της Βαλτικής περιοχής, εξελίσσεται σ’ ένα πανίσχυρο οικονομικό και πολιτικό κέντρο. Ενώ οι πρωτεύουσες της Εσθονίας και της Λιθουανίας, το Ταλίν και το Βίλνιους αντιστοίχως, δίνουν τον χαρακτήρα συμπαθητικών μεν, αλλά  επαρχιακών πόλεων, η Ρίγα έχει τη δική της μεγαλοπρέπεια, μια περίεργη εγωιστική αυτοπεποίθηση κι’ ένα ξεχωριστό σπιρτόζο στυλ. Ο Ναπολέων την χαρακτήρισε κάποτε "προάστιο του Λονδίνου" λόγω της μεγάλης έκτασης των εμπορικών συναλλαγών που είχαν αναπτυχθεί εδώ τον 19ο αιώνα. Μεταξύ των δύο Παγκοσμίων Πολέμων πολλοί κάτοικοι της περιοχής την αποκαλούσαν "το Παρίσι της Βαλτικής", λόγω της φημισμένης  νυχτερινής ζωής, της ζωντανής διασκέδασης, της δικής της ξενοιασιάς, κουλτούρας και πολιτισμού.

    Το μνημείο της ελευθερίας, κοντά στο ξενοδοχείο, σχεδιασμένο από τον γλύπτη Κάρλις Ζάλε και τον αρχιτέκτονα Έρνεστ Στάλμπεργκς κατά την δεκαετία του 1930, έχει γίνει το σύμβολο της Λετονικής ελευθερίας. Τα χρήματα δωρεά φυσικά των Λετονών πολιτών που θα ήθελαν να βλέπουν μόνιμα, αυτό που τόσο λαχταρούσαν τόσο καιρό. Στη βάση του μνημείου, λουλούδια αφημένα απλόχερα. Κάτι που γίνεται σε τακτά χρονικά διαστήματα. Υπερτερεί στην κατασκευή, ο κόκκινος γρανίτης. Στις γωνιές του ογκώδους μνημείου, τέσσερις σχηματισμοί να συμβολίζουν τις θεμελιώδεις αξίες της ζωής: την εργασία, τη πνευματική ζωή, την  οικογένεια και την προστασία της Μητέρας γης! Στην κορυφή του, στέκεται η  Ελευθερία, κρατώντας στα χέρια της τρία χρυσά αστέρια. Παριστάνουν τις τρείς ιστορικές επαρχίες της Λετονίας. Είναι το μέρος όπου την ημέρα της Εθνικής Ανεξαρτησίας, στις 18 δηλαδή του Νοεμβρίου, ο Πρόεδρος και ο Πρωθυπουργός της χώρας παρακολουθούν την καθιερωμένη παρέλαση του στρατού παρουσία πλήθους λαού.   Περπατώντας γύρω απ’ την περιοχή, καταλαβαίνεις πως κάπου εδώ χωρίζεται η παλιά πόλη από την καινούργια της επέκταση. Δίπλα η αριστοκρατική πλατεία της απαραίτητης και ακαταμάχητης όπερας. Η πρόσοψη του κτιρίου της παραπέμπει σε τέμπλο αρχαίας Ελλάδας. Οι σχηματισμοί των κήπων εδώ, είναι αποτέλεσμα απογειωμένης φαντασίας των εμπλεκομένων αρχιτεκτόνων. Μικροί, μόλις υποσημαινόμενοι πράσινοι λόφοι γεμάτοι παρτέρια με πολύχρωμη αποθέωση, ευφυείς δρόμοι, σιντριβάνια ακούραστα, ξέγνοιαστα αγάλματα που δεν κρυώνουν και φυσικά το κανάλι της πόλης.

Οι κλειδωμένες αγάπες της Ρίγα στα κάγκελα των γεφυριών της.

Στη κοντινή μικρούλα γέφυρα, περπατώντας πάνω απ’ αυτή, το μάτι εστιάζεται στις κλειδαριές. Παγιδευμένες στέρεα πάνω στα κάγκελα της γέφυρας. Βρίσκονται εκεί, με έντονα χαραγμένα  τα ονόματα. Του άντρα και της κοπέλας. Απαραίτητα βέβαια  το σχήμα της ερωτευμένης καρδιάς ενδιάμεσα. Ίσως και η ημερομηνία σε μερικές περιπτώσεις.  Το κλειδί που τις κλείδωσε, βρίσκεται πεταγμένο στα νερά του καναλιού! Οι ντόπιοι περαστικοί, συνηθισμένοι στο θέαμα, δεν φαίνεται να δίνουν περίσσια σημασία σ’ αυτές. Τα νεαρότερα ζευγάρια πιασμένα χέρι–χέρι,  τις κοιτούν με νόημα. Οι επισκέπτες τις φωτογραφίζουν από συνήθεια, απροετοίμαστοι  οι περισσότεροι για το θέαμα.

Βαλτική

   "Η ηλικία δεν σε προστατεύει από την αγάπη, αλλά η αγάπη σε κάποιο βαθμό σε  προστατεύει από τη φθορά", είπε κάποτε η  Ζαν Μορώ. Δεν φαντάζομαι βέβαια ότι οι εγκλωβισμένοι νεαροί στις κλειδαριές ετούτων των γεφυριών είχαν στο νου τους την Γαλλίδα ηθοποιό, όταν πετούσαν τα κλειδιά μέσα στο κανάλι. Μάλλον συμφωνούσαν περισσότερο με τον  Lao Tzu, όταν μερικές χιλιάδες χρόνια πριν, πολύ μακριά από δω, έλεγε: ‘‘ όταν σ’ αγαπάει κάποιος σου δίνει δύναμη, ενώ όταν εσύ αγαπάς  κάποιον άλλο, σου δίνει θάρρος’’.
    Βεβαίως και δεν αποτελεί  τοπική επινόηση ή λετονικό μόνο έθιμο. Υπάρχει και αλλαχού. Η μάλλον άρχισε από κάπου αλλού. Όλα ξεκίνησαν έτσι  στην αρχή της δεκαετίας του 1980, στο κέντρο της πόλης Πετς της νότιας Ουγγαρίας, όταν μερικοί ευφάνταστοι, αμετανόητοι και επίμονοι εραστές άρχισαν να στερεώνουν λουκέτα στο σιδερένιο φράχτη  ενός σοκακιού που συνδέει το τζαμί στην κεντρική πλατεία της πόλης και τον μαγευτικό μεσαιωνικό καθεδρικό ναό, σύμβολο της ακραιφνούς προσήλωσης του ενός στις επιθυμίες και απαιτήσεις του άλλου. Ωστόσο, όταν οι φράχτες καλύφτηκαν εντελώς απ’ τα λουκέτα και δεν μπορούσαν να προστεθούν άλλα, τα  ζευγάρια, τόσο τα ντόπια όσο και οι τουρίστες, άρχισε να τα τοποθετούν σε άλλες περιφράξεις και αγάλματα σε όλο το κέντρο της πόλης. Οι τοπικές αρχές προσπάθησαν να αποθαρρύνουν αρχικά τα ζευγάρια από την τοποθέτηση των λουκέτων εκεί, με φιρμάνια και αυστηρές ανακοινώσεις και την άμεση απομάκρυνσή των. Εις μάτην όμως!

Βαλτική

Πρόσφατα, ένας νέος φράχτης σιδήρου προστέθηκε κοντά στον αρχικό με σκοπό τη θέσπιση ενός νόμιμου τώρα χώρου για την τοποθέτηση των λουκέτων αγάπης από  τα ζευγάρια, παρόμοια με τους τοίχους που επιτρέπουν οι δημοτικές αρχές σε  ορισμένες πόλεις για χρήση των γκράφιτι καλλιτεχνών. Το κύμα, όπως άλλωστε αναμενόταν,  ξέφυγε από το χώρο της Ουγγαρίας και ταξίδεψε σ’ ένα σωρό χώρες. Ο κατάλογος των δεκτικών πόλεων είναι ατέλειωτος.  Στη Ρίγα, στη Μόσχα, στην Κολωνία, στο Κίεβο, την Οδησσό, στη Σεβίλλη, σε πόλεις της Ιταλίας, πέρασε τον Ατλαντικό προς τις Η.Π.Α. και την Ουρουγουάη, στην Ασία (Ταιβάν, Νότια Κορέα, Ιαπωνία, Κίνα, κλπ) , και σε πολλές άλλες ακόμα.

    Πολύ καιρό αργότερα, αναγκαστικά προστρέχω  στο εικοστό έκτο κεφάλαιο της ουσίας της διδασκαλίας του Ταοϊσμού: ‘‘…Η καλή πόρτα δεν χρειάζεται κλειδαριά. Κι’ όμως κανείς δεν μπορεί να την  ανοίξει. Το καλό δέσιμο δεν χρειάζεται κόμπους. Κανείς όμως δεν μπορεί να το λύσει…’’ Μήπως έτσι μπορέσω και πάρω απάντηση για όσα εκ πρώτης όψεως δεν πήρα, για το σκοπό της κλειδαριάς των αισθημάτων και τον τρόπο που μπορεί, φυσικά και είναι εφικτό,  να  ανοιχτεί… να λυθεί, χωρίς να χρειασθεί να βουτήξεις στα βρώμικα παγωμένα νερά των καναλιών και των βούρκων…!