[Κάθαρση] του Κώστα Καρυωτάκη ~ ΠΕΖΟ

«Μα εγώ θα γράψω μια λυπητερή
μπαλάντα στους ποιητές άδοξοι που ’ναι.» Κ.Κ.

Με τα πεζά του ο Καρυωτάκης ξεπερνάει τα στενά όρια της έμμετρης ποίησης και ξεφεύγει τελείως από την ηθογραφία της εποχής του ακόμα και από τα αντιπολεμικά λογοτεχνήματα που ήταν της μόδας τότε. Υπάρχει μια καφκική ενδοχώρα μες στα πεζά του τα οποία χαρακτηρίζονται από την ίδια αγωνία, υπαρξιακό άγχος και αίσθηση αδιεξόδου όπως και η ποίηση του. Η ειρωνεία και η κοροϊδία της εξουσίας που φτάνει στα όρια της λυσσαλέας οργής φαίνονται ξεκάθαρα  στην Κάθαρση. Ο Καρυωτάκης ανήκει στην κατηγορία της λογοτεχνίας, που ρίζες της έχει στα έγκατα μαύρης γης , στην λογοτεχνία που γέννησε επίσης τον Κάφκα και τον Νίτσε. Όλοι διαφώνησαν και κατήγγειλαν. Κατήγγειλαν και εκμηδενίστηκαν.
Κάθαρση

Βέβαια! Έπρεπε να σκύψω μπροστά στον ένα, και χαϊδεύοντας ηδονικά το μαύρο σεβιότ – πάφ! παφ!παφ!πάφ! – «έχετε λίγη σκόνη», να ειπώ, «κύριε Άλφα!»

Ύστερα έπρεπε να περιμένω στην γωνία, κι όταν αντίκρυζα την κοιλιά του άλλου – αφού θάχα επί τόσα χρόνια παρακολουθήσει τα αισθήματα και τον σφυγμό της – να σκύψω άλλη μια φορά και να ψιθυρίσω εμπιστευτικά :

«Άχ, αυτός ο Άλφα, κύριε Βήτα!».

‘Έπρεπε πίσω από τα γιαλιά του Γάμμα, να καραδοκώ την ιλαρή ματιά του. Αν μου την εχάριζε, να ξεδιπλώσω το καλύτερο χαμόγελό μου και να την δεχτώ όπως σε μανδύα ιππότου ένα βασιλικό βρέφος. Αν όμως αργούσε, να σκύψω για Τρίτη φορά, γεμάτος συντριβή και ν’ αρθρώσω : «Δούλος σας, κύριέ μου!»

Αλλά πρώτα-πρώτα έπρεπε να μείνω στη σπείρα του Δέλτα. Εκεί η ληστεία γινόταν υπό λαμπρούς διεθνείς οιωνούς, μέσα σε πολυτελή γραφεία. Στην αρχή, δεν θα υπήρχα. Κρυμμένος πίσω από τον κοντόπαχο ταγματάρχη μου, θα οσφραινόμουν…Θα είχα τρόπους λεπτούς, αέρινους… Θα εμάθαινα την συνθηματική τους γλώσσα : η ψαύσις του αριστερού μέρους της χωρίστρας θα εσήμαινε πεντακόσιες χιλιάδες, ένα επίμονο τίναγμα της στάχτης του πούρου θα έλεγε σύμφωνος… Θα εκέρδιζα την εμπιστοσύνη όλων – και μια μέρα, ακουμπώντας στο κρύσταλλο του τραπεζιού μου, θα έγραφα εγώ την απάντηση :

«Ο αυτόνομος οργανισμός μας, κύριε Εισαγγελεύ».
Έπρεπε να σκύψω, να σκύψω, να σκύψω, να σκύψω. Τόσο που η μύτη μου να ενωθεί με την φτέρνα μου! Έτσι, βολικά κουλουριασμένος, να κυλώ και να φθάσω!

Κανάγιες!

Το ψωμί της εξορίας με τρέφει. Κουρούνες χτυπάν τα τζάμια της κάμαράς μου. Και σε βασανισμένα στήθη χωρικών βλέπω να δυναμώνει η πνοή που θα σας σαρώσει.

Σήμερα πήρα τα κλειδιά κι ανέβηκα στο ενετικό φρούριο… Επέρασα τρεις πόρτες – τρία πανύψηλα κιτρινωπά τείχη, με ριγμένες επάλξεις …

Όταν βρέθηκα μέσα στον εσωτερικό, τρίτο κύκλο, έχασα τα ίχνη σας! Κοιτάζοντας από τις πολεμίστρες, χαμηλά, τη θάλασσα, την πεδιάδα, τα βουνά, ένιωθα τον εαυτό μου ασφαλή… Εμπήκα σε ερειπωμένους στρατώνες, σε κρύπτες όπου είχαν φυτρώσει συκιές και ροδιές … Εφώναζα στην ερημιά…

Επερπάτησα ολόκληρες ώρες σπάζοντας μεγάλα, ξερά χόρτα… Αγκάθια κι αέρας δυνατός κολλούσαν στα ρούχα μου.

Με ήβρε η νύχτα…