[Τα Δύο Πρόσωπα Του Ιανουαρίου] του Χοσεΐν Αμινί ~ ΚΡΙΤΙΚΗ

ΚΙΝΗΜΑΤΟΓΡΑΦΙΚΗ ΠΡΟΤΑΣΗ ΤΗΣ ΕΒΔΟΜΑΔΑΣ  [Του Γιώργου Ρούσσου]

Θυμίζοντας κάτι από το θρυλικό «Τοπκαπί» (Topkapi, 1964) του Ζυλ Ντασέν, η ταινία «Τα Δύο Πρόσωπα Του Ιανουαρίου» (Two Faces of January - 2014) του Χοσεΐν Αμινί, είναι μία καλοδουλεμένη αστυνομική περιπέτεια μυστηρίου. Παρά το μέτριο και σε σημείο προβλέψιμο σενάριο του, το φιλμ κερδίζει τον θεατή, τόσο με τις ερμηνείες των τριών βασικών πρωταγωνιστών του - Βίγκο Μόρτενσεν, Κίρστεν Ντανστ, Όσκαρ Άιζακ - όσο κυρίως με την υπέροχη φωτογραφία του. Η ταινία είναι βασισμένη στο ομώνυμο μυθιστόρημα της Πατρίσια Χάισμιθ και μας ταξιδεύει από την Αθήνα, στην Κρήτη και από εκεί στην Κωνσταντινούπολη, όπου θα επέλθει μοιραία η κορύφωση του δράματος των ηρώων μας...
Το φιλμ «Τα Δύο Πρόσωπα Του Ιανουαρίου» (Two Faces of January - 2014) του Χοσεΐν Αμινί, μας μεταφέρει στο 1962, όπου ο χαρισματικός Τσέστερ (Βίγκο Μόρτενσεν) και η σύζυγος του Κολέτ (Κίρστεν Ντανστ), φτάνουν στην Αθήνα. Κατά την επίσκεψη τους στην Ακρόπολη, γνωρίζουν τον Ράινταλ (Όσκαρ Άιζακ), έναν νεαρό Αμερικάνο, που εργάζεται εκεί ως ξεναγός, ενώ ταυτόχρονα επιβιώνει εξαπατώντας τους τουρίστες, ως μεσάζοντας στις συναλλαγές τους.
Μαγεμένος από την ομορφιά της Κολέτ και τη φινέτσα του Τσέστερ, ο Ράινταλ δέχεται την πρόσκληση τους για δείπνο. Δεν είναι όλα όμως όπως φαίνονται, καθώς το ζευγάρι όμως κρύβει σκοτεινά μυστικά. Όταν στην εξέλιξη της βραδιάς τους επισκέπτεται στο ξενοδοχείο που διαμένουν, ο Τσέστερ ζητά από τον Ράινταλ, να τον βοηθήσει να μεταφέρει έναν φαινομενικά αναίσθητο άντρα, που ισχυρίζεται ότι μόλις του επιτέθηκε.
Αν και διαστακτικά στην αρχή, ο Ράινταλ συμφωνεί να βοηθήσει το ζευγάρι, αλλά καθώς τα γεγονότα εναλλάσσονται και οι αρνητικές εξελίξεις τους προλαβαίνουν, ο ήρωας μας βρίσκει τον εαυτό του σε κίνδυνο, κι ανίκανο να αντιδράσει. Δέσμεος πλέον των δικών του αποφάσεων, που κάτω υπό ιδιαίτερες συνθήκες αναγκάστηκε να υιοθετήσει, ο Ράινταλ καλείται τώρα να βρει έναν τρόπο ώστε να λύσει το μυστήριο και να επιβιώσει...

Η ταινία «Τα Δύο Πρόσωπα Του Ιανουαρίου» (Two Faces of January - 2014), αποτελεί το σκηνοθετικό ντεμπούτο του σεναριογράφου της πετυχημένης ταινίας «Drive» του 2011 (υποψήφιο για Χρυσό Φοίνικα στο Φεστιβάλ των Καννών, αλλά και για BAFTA Καλύτερης Ταινίας), του Ιρανού Χοσεΐν Αμινί. Το σενάριο βασίστηκε στο ομώνυμο μυθιστόρημα της Πατρίσια Χάισμιθ και το φιλμ είναι γυρισμένο κυρίως σε Αθήνα και Κρήτη, φέρνοντας σε πρώτο πλάνο τον Παρθενώνα και τα στενά της Πλάκας καθώς επίσης και τον αρχαιολογικό χώρο της Κνωσού, αλλά και την Κωνσταντινούπολη.

«Διάβασα το μυθιστόρημα της Πατρίσια Χάισμιθ Τα Δύο Πρόσωπα του Ιανουαρίου, περίπου 20 χρόνια πριν. Ήταν συχνά παράλογο κι ασυνεπές, ωστόσο η ιστορία και οι ελαττωματικοί χαρακτήρες του, με επηρέασαν βαθιά κι έμειναν μαζί μου έκτοτε. Είναι το μόνο βιβλίο που ένοιωσα την υποχρέωση να σκηνοθετήσω, κυρίως επειδή αναγνώρισα πολλά από τα συναισθήματα και τις αδυναμίες των χαρακτήρων στον εαυτό μου. Η Χάισμιθ έχει ένα ταλέντο να φωτίζει τις πτυχές του χαρακτήρα μας που θα θέλαμε να μείνουν κρυφές. Οι χαρακτήρες της είναι ψεύτες, απατεώνες, μέθυσοι, συχνά ζηλιάρηδες, παρανοϊκοί και συχνά ανόητοι», λέει χαρακτηριστικά ο Ιρανός σκηνοθέτης Χοσεΐν Αμινί και συνεχίζει:
«Η σκοτεινή ανθρώπινη πλευρά είναι συχνά αντικείμενο εξερεύνησης στις ταινίες, αλλά η αδύναμη όχι. Αυτό ήταν που με τράβηξε περισσότερο στο βιβλίο. Υπάρχει μια φράση που λέει ο Ράινταλ στην αρχή ότι «οι Θεοί παίζουν σκληρά παιχνίδια στους ανθρώπους». Οι τρεις κύριοι χαρακτήρες βρίσκονται στο έλεος των Θεών, αλλά είναι ταυτόχρονα πολύ αποφασιστικοί στη μάχη για τη μοίρα τους. Ως σκηνοθέτης, είχα το ίδιο πάθος και για τους τρεις. Δεν ήθελα να τους μελετήσω με το μικροσκόπιο, αλλά να γίνω συνένοχος στα λάθη τους, να μοιραστώ τα ηθικά και συναισθηματικά τους διλήμματα, να μοιραστώ τους φόβους και τις πληγωμένες καρδιές τους. Δεν ήθελα να απεικονίσω μια Ελλάδα ή Τουρκία σαν καρτ-ποστάλ του 1960, αλλά να δείξω έναν κόσμο που θα αντικατόπτριζε την ψυχολογική τους κατάσταση. Παρά τα ελαττώματα τους, αυτοί οι χαρακτήρες είναι ηρωικοί κατά κάποιο. Η ζωή συνωμοτεί για να τους νικήσει, αλλά ανυπάκουοι παλεύουν ενάντια στα θεία».

Μαζί με τους πρωταγωνιστές της ταινίας είναι - Κίρστεν Ντανστ, Βίγκο Μόρτενσεν και Όσκαρ Άιζακ - συμμετέχουν και μία σειρά γνωστών Ελλήνων ηθοποιών, όπως ο Όμηρος Πουλάκης, ο Προμηθέας Αλειφερόπουλος, η Ευγενία Δημητροπούλου, ο Νίκος Μαυράκης, και ο Σωκράτης Αλαφούζος. H ταινία που πραγματοποίησε την παγκόσμια πρεμιέρα της τον Φλεβάρη στο πλαίσιο του 64ου Διεθνούς Κινηματογραφικού Φεστιβάλ του Βερολίνου και προβλήθηκε τη Δευτέρα 16 Ιουνίου στον Θερινό Κινηματογράφο «Σινε-Θησείο», όντας η ταινία έναρξης του 4ου Athens Open Air Film Festival - Φεστιβάλ Θερινού Κινηματογράφου της Αθήνας, κυκλοφορεί πλέον επίσημα στις Κινηματογραφικές Αίθουσες σε διανομή των Seven Films / Spentzos Film. Η ταινία «Τα Δύο Πρόσωπα του Ιανουαρίου», ξεκίνησε τα γυρίσματά της τον Οκτώβριο του 2010 στην Κρήτη. Όμως λόγω της οικονομικής κρίσης και των διαδηλώσεων στην Ελλάδα τη δεδομένη περίοδο, η παραγωγή αρχικά ήθελε να κάνει τα γυρίσματα στην Κωνσταντινούπολη και στα στούντιο Ealing του Λονδίνου. Τελικά, τα γυρίσματα έγιναν τρεις εβδομάδες στην Κρήτη, τέσσερις ημέρες στην Αθήνα και τέσσερις εβδομάδες στην Κωνσταντινούπολη, με το post production να ολοκληρώνεται στο Λονδίνο.

Η ταινία ανοίγει στην Ακρόπολη, εκεί για πρώτη φορά ο Τσέστερ και η Κολέτ συναντούν τον Ράινταλ. Η παραγωγή κατάφερε να πάρει την άδεια να γυρίσει μέσα στον Παρθενώνα, όπου οι επισκέπτες απαγορεύεται να εισέλθουν. Για να καταφέρει ο σχεδιαστής παραγωγής Μάικλ Κάρλιν να φιλμογραφήσει έναν από τους πιο πολυσύχναστους τουριστικούς προορισμούς της Αθήνας, αναγκάστηκε να καλύψει το φωτισμό και τη σήμανση της Ακρόπολης με υλικό από πολυστυρένιο. Ο Αμίνι χρειάστηκε επίσης να αποφύγει δεξιοτεχνικά τους γερανούς που βρισκόντουσαν στο χώρο, τραβώντας από ανάλογες γωνίες, κι αφαιρώντας ό,τι έμεινε στο post-production.
Η κορύφωση της ταινίας λαμβάνει χώρα στο Καπαλί Τσαρσί (Μεγάλο Παζάρι) της Κωνσταντινούπολης, ενώ σύμφωνα με τον δημιουργό, τα πιο εύκολα γυρίσματα ήταν αυτά που έγιναν στην Κρήτη, με βάση τα Χανιά. Ο Όσκαρ Άιζακ αναφέρει σχετικά: «Αγάπησα πραγματικά τα Χανιά. Δεν έχω πάει σε κανένα μέρος τόσο μαγικό όσο αυτό ξανά. Με επισκέφτηκε και η μητέρα μου όσο βρισκόμουν εκεί, και λάτρεψα τα πάντα σε αυτό τον τόπο. Είναι υπέροχα!»
Κατά ειρωνικό τρόπο, μία πανελλήνια απεργία είχε ως αποτέλεσμα να βοηθήσει την παραγωγή, καθώς όλοι οι φύλακες της Κνωσού απεργούσαν και το συνεργείο κατάφερε να κάνει τα γυρίσματα μέσα στον αρχαιολογικό χώρο! Παρόλο που τα εσωτερικά της Κνωσού κατασκευάστηκαν στα στούντιο της Ealing Studios, ο Αμινί, κατάφερε να πραγματοποιήσει γυρίσματα για δύο μέρες στον πραγματικό χώρο.

Στο στούντιο κατασκευάστηκαν το εσωτερικό του ξενοδοχείου στην Αθήνα, το εσωτερικό του ξενώνα στα Χανιά, και τα υπόγεια τμήματα της Κνωσού. «Έπρεπε να θυμόμαστε πόσο ζέστη έκανε στην Αθήνα και τη Κωνσταντινούπολη, όσο γυρίζαμε στο Λονδίνο», αναφέρει αστειευόμενη η Κίρστεν Ντανστ.