[Οι λύκοι] του Κωστή Παλαμά ~ ΠΟΙΗΣΗ

Βοσκοί, στη μάντρα της Πολιτείας οι λύκοι! Οι λύκοι!
Στα όπλα, Ακρίτες! Μακριά και οι φαύλοι και οι περιττοί,
καλαμαράδες και δημοκόποι και μπολσεβίκοι,
για λόγους άδειους ή για του ολέθρου τα έργα βαλτοί.

(Απ’ της μαυρίλας της αραχνίλας την αποθήκη
σε σκονισμένα γυαλιά κλεισμένο, παλιό κρασί,
των εκατό σου χρονών ανοίγω το αρχοντιλίκι
στου ήλιου το φέγγος, τι σε προσμένουν οι δυνατοί

ξανά σαν πάντα και για τη μάχη και για τη νίκη
να τους φτερώσεις το πάτημα τους όπου πατεί.
Σ’ εμέ -κελλάρης λυράρης είμαι,- σ’ εμένα ανήκει
να το κεράσω στα νέα ποτήρια το αρχαίο πιοτί).

Βοσκοί και σκύλοι, λώβα και ψώρα. Τα’ αρνιά; Μουζίκοι.
Ό λαός; Όνομα. Σκλάβος πλέμπας δούλα κ’ ή οργή,
Δίκη από πάνω θεία των αστόχαστων καταδίκη
και λογαριάζει και ξεπλερώνει όσο αν αργεί.

Τραγουδημένη κλεφτουριά, Γένος, αρματολίκι,
τα ξεγραμμένα και τα τριμμένα ψέματα, αχνοί,
Ιδέα βυζάχτρα των τετρακόσιων χρόνων, η φρίκη
τώρα, το μάθημα των Ελλήνων ως χτες, εσύ

του ραγιά μάνα βιβλικό, πλάσμα ορφικό, Ευρυδίκη,
του πανελλήνιου μεγαλονείρου χρυσοπηγή,
μας τον καθρέφτιζες μέσ’ στης Πόλης τό βασιλίκι
τον ξυπνημένο Μαρμαρωμένο, κυνηγητή

του Ισλάμ. Ή Θράκη προικιό του, ώ δόξα! Και απανωπροίκι
μια Ελλάδα πάλε στην τουρκεμένην Ανατολή,
της Ιωνίας γλυκοξημέρωμα.... Οι λύκοι! Οι λύκοι!
κ’ οι βοσκοί ανάξιοι, λύκοι και οι σκύλοι κι οι αντρείοι δειλοί.

Στης Πολιτείας τη μάντρα οι λύκοι! Παντού είναι λύκοι!
Ξανά στα Τάρταρα Ίσκιος, του ψάλτη λατρεία κ’ εσύ.
Ψόφια όλη ή στάνη. Φέρτε να πιούμε, κούφιο νταηλίκι,
για το αποκάρωμα που μας πρέπει, κι όποιο κρασί.

[...] Σε τούτο το ποίημα "δοξάστηκαν" οι ποικίλες ιδεολογικές παρερμηνείες της δεξιάς αλλά και της αριστεράς που είδαν, με το "δίκιο" τους ίσως, ότι θίγονται ισομερώς. Πολλοί είναι επίσης, ιδιαίτερα στα χρόνια της Μεταπολίτευσης, αυτοί που αναστατώνονταν από μια ποίηση σαφών ιστορικών αναφορών, από μιαν ανατομία των μεγάλων εθνικών μας τραυμάτων. Βιάζονται ακόμη και οι παλαμιστές να προσπεράσουν αυτό το ποίημα σα να μην έχει ουσιαστικά σημεία για την κατανόηση του όλου παλαμικού έργου. Στο χώρο της κριτικής όμως υπάρχει θέση και φως για όλα τα οικοδομήματα του Παλαμά. Μόνο με την κριτική αλληλοσυσχέτιση όλων των οικοδομημάτων μπορούμε να συλλάβουμε το συνολικό θέαμα αυτού του έργου, όλο το πλάτος της ψυχής του ποιητή που στάθηκε κάτοπτρο της υπόστασης του έθνους μας, της ίδιας της φυσιογνωμίας του λαού μας. Δεν είναι τυχαίο άλλωστε ότι και ο διακεκριμένος παλαμιστής του καιρού μας Π. Μαστροδημήτρης, στο άρθρο του "Τρεις σταθμοί της μεταθανάτιας παρουσίας του Παλαμά" (1984), ανάμεσα στα έργα που πρότεινε τη μεμονωμένη έκδοσή τους προς επαναθέρμανση των παλαμικών σπουδών, ήταν και "Οι Λύκοι", τονίζοντας την ανάγκη, "να διερευνηθεί συγκριτικά η γενική συνείδηση των καιρών γύρω στα 1920". (...) (απόσπασμα του πρόλόγου της έκδοσης από τον Κώστα Χατζηαντωνίου)

« Οι Λύκοι»  γράφτηκαν το 1925 μαζί με τα « Οι πεντασύλλαβοι και Τα παθητικά κρυφομιλήματα» (και) το  «Δυο λουλούδια από τα ξένα» το (1925)

Επανατυπώθηκαν από τις εκδόσεις Ιδεόγραμμα και τον Χρήστο Δάρρα το 2011