[Το Παιχνίδι Της Μίμησης] του Μόρτεν Τίλντουμ ~ ΚΙΝΗΜΑΤΟΓΡΑΦΟΣ

ΚΙΝΗΜΑΤΟΓΡΑΦΙΚΗ ΠΡΟΤΑΣΗ ΤΗΣ ΕΒΔΟΜΑΔΑΣ

Του Γιώργου Ρούσσου

Ο Νορβηγός δημιουργός Μόρτεν Τίλντουμ, τρία χρόνια μετά το αξιόλογο φιλμ του «Κηνυγοί Κεφαλών» (Headhunters - 2011), επιστρέφει με την τετάρτη μεγάλου μήκους ταινία του: «Το Παιχνίδι Της Μίμησης» (The Imitation Game). Ο σκηνοθέτης, έχοντας στη διάθεση του ένα αξιόλογο καστ ηθοποιών - όπου ξεχωρίζουν ο Μπένεντικτ Κάμπερμπατς, η Κίρα Νάιτλι και ο Τσαρλς Ντανς - μεταφέρει στην μεγάλη οθόνη τη ζωή και το έργο του σπουδαίου μαθηματικού Άλαν Τιούρινγκ...

Τον χειμώνα του 1952, οι Βρετανικές αρχές εισέβαλαν στο σπίτι του μαθηματικού κι αναλυτή Άλαν Τιούρινγκ (Μπένεντικτ Κάμπερμπατς) και τον συνέλαβαν για «απρεπή συμπεριφορά». Μία κατηγορία που αργότερα θα οδηγούσε στην καταδίκη του με την κατηγορία της ομοφυλοφιλίας. Ωστόσο κανείς δε γνώριζε ότι επρόκειτο για έναν πρωτοπόρο και ιδιοφυή επιστήμονα στους ηλεκτρονικούς υπολογιστές.

Συγκεκριμένα, κατά τη διάρκεια του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου, ο Τιούρινγκ είχε καθοδηγήσει με επιτυχία μια ομάδα επιστημόνων, όπου μαζί κατάφεραν να «σπάσουν» τον κώδικα της περίφημης Γερμανικής μηχανής Enigma, μέσα από την οποία οι στρατιωτικές δυνάμεις του Χίτλερ, κωδικοποιούσε τα μηνύματά της.

Το φιλμ «Το Παιχνίδι Της Μίμησης» (The Imitation Game) του Μόρτεν Τίλντουμ, παρουσιάζει με ρεαλισμό και καλές ερμηνείες το στοιχειωτικό πορτραίτο ενός σπουδαίου και παράλληλα περίπλοκου ανθρώπου. Πρόκειται για έναν σπουδαίο μαθηματικό και επιστήμονα, χάρις στον οποίο οι συμμαχικές δυνάμεις έδωσαν την τελική επιτυχημένη μάχη με τις δυνάμεις του ναζισμού, δίνοντας τέλος στον πόλεμο και σώζοντας παράλληλα εκατομμύρια ζωές.

«Είχε μια μοναδική προσωπικότητα - ήταν τρομερά αποδοτικός, είχε μεγάλα επίπεδα εμπάθειας, αλλά ήταν στοργικός με τα παιδιά. Είχε αυτή την ανεπανάληπτη ικανότητα να επικοινωνεί με τους ανθρώπους, χωρίς να νιώθει δεσμευμένος από κοινωνικά στερεότυπα. Ήταν τόσο ικανός, τόσο γρήγορα σκεπτόμενος, τόσο υγιής. Έτρεχε σε μαραθώνιους και διαγωνιζόταν σε εθνικές διοργανώσεις. Έτρεχε από το σπίτι του στο Γουίλμσλοου μέχρι τη δουλειά του στο Πανεπιστήμιο του Μάντσεστερ - μια διαδρομή 20 χιλιομέτρων», αναφέρει χαρακτηριστικά ο Μπένεντικτ Κάμπερμπατς - ο οποίος μας χαρίζει εδώ μία πολύ καλή ερμηνεία - και συνεχίζει:

«Μίλησα με ανθρώπους που τον γνώριζαν στο Μάντσεστερ, κι όλοι έλεγαν ότι ήταν εξαιρετικά ευγενικός κι άτολμος. Απέφευγε την οπτική επαφή, αλλά όταν το έκανε είχες απέναντι σου μία ανθρώπινη, πνευματώδη και υπέροχη προσωπικότητα. Ήταν πάντα βυθισμένος στον δικό του κόσμο, στον δικό του τρόπο σκέψης και θα έκανε συχνά πολλές εκκεντρικές πράξεις, για τις οποίες ήταν ανοιχτός. Ήταν ένα αξιοθαύμαστο πλάσμα εξαιρετικού ταλέντου και ικανοτήτων. Η τραγωδία της ζωής του δεν ήταν απλά ότι τελείωσε νωρίς, αλλά κι ο τρόπος με τον οποίο καταδιώχτηκε για τη σεξουαλικότητα του.»

1927, Σχολή Σέρμπορν, Ντόρσετ, Αγγλία: Ο 15χρονος Άλαν Τιούρινγκ είναι ντροπαλός, μοναχικός και τον παρενοχλούν οι συμμαθητές του. Μετά από μήνες μίζερης ζωής, έρχεται να τον σώσει ο 16χρονος Κρίστοφερ Μόρκομ, που τον βοηθά να ενταχθεί στο σύνολο. Του μαθαίνει επίσης τα μυστικά της κρυπτογραφίας, τα οποία ο Άλαν δέχεται με ενθουσιασμό. Άριστοι και οι δύο στα μαθηματικά, επικοινωνούν πλέον με δικό τους κώδικα. Ο Κρίστοφερ φεύγει για διακοπές με τους γονείς του, αλλά δε ξαναγυρίζει. Σύντομα, ο Άλαν θα μάθει ότι ο καλός του φίλος πέθανε από φυματίωση, πίνοντας μολυσμένο γάλα, και κλείνεται ξανά στον εαυτό του.

1939, Πάρκο Μπλέτσλι, Κομητεία Μπάκινγχαμ, Αγγλία: ο Τιούρινγκ καταφθάνει στη Βικτωριανή έπαυλη όπου έχει συνάντηση με τον επικεφαλής της απόρρητης κυβερνητικής ομάδας κώδικα και κρυπτογραφίας, Άλαστερ Ντένιστον. Η συνέντευξη δεν πηγαίνει καλά. Ο Ντένιστον βρίσκει τον απόφοιτο του Κέμπριτζ, ιδιαίτερα αλαζόνα κι ετοιμάζεται να τον διώξει όταν εκείνος αναφέρει τη γερμανική μηχανή Αίνιγμα. Ο Ντένιστον του λέει ότι είναι αδύνατο να αποκρυπτογραφηθεί κι ο Τιούρινγκ απαντάει ότι θα έπρεπε να τον αφήσει τουλάχιστον να δοκιμάσει.

Ο Τιούρινγκ συναντά τους υπόλοιπους νεοσύλλεκτους, τον αρχηγό της ομάδας και παγκόσμιο πρωταθλητή στο σκάκι Χιου Αλεξάντερ, τον Τζον Κέρνκρος, Σκωτσέζο μαθηματικό, τον Πίτερ Χίλτον, πρώιμο απόφοιτο του Όξφορντ και τους γλωσσολόγους Φέρμαν και Ρίτσαρντς. Ο Τιούρινγκ επισημαίνει ότι δεν είναι ομαδικός παίκτης κι ο επικεφαλής της νεοσύστατης τότε MI6, Στιούαρτ Μένζις, τονίζει ότι πεθαίνουν άνθρωποι όσο εκείνοι συζητούν. Ο Τιούρινγκ γράφει στον Ουίνστον Τσώρτσιλ, εκφράζοντας τη δυσαρέσκεια του για το σκηνικό στο Μπλέτσλι, κι εκείνος διατάζει να αναλάβει την ομάδα άμεσα.

O Τιούρινγκ με τη βοήθεια της MI6 κάνει έναν διαγωνισμό για να ενδυναμώσει την ομάδα μετά την αποχώρηση των Φέρμαν και Ρίτσαρντς. Προς αμηχανία όλων, κερδίζει ένα κορίτσι, η απόφοιτος του Κέμπριτζ, Τζόαν Κλαρκ. Ο Τιούρινγκ την τοποθετεί στην ομάδα και μοιράζεται μαζί της μυστικά για τη μηχανή Enigma. Ο ίδιος εργάζεται παθιασμένα στη δική του μηχανή αποκρυπτογράφησης που ονομάζει Christopher, αγνοώντας τους συναδέλφους του. Ο Ντένιστον προσπαθεί να κλείσει για πάντα το μηχάνημα, και η Κλαρκ απειλεί να παραιτηθεί, όταν ο Τιούρινγκ σε απόγνωση τη ζητά σε γάμο. Δέχεται, αν και γνωρίζει ότι ο Τιούρινγκ είναι ομοφυλόφιλος και απογοητεύεται βαθιά όταν εκείνος το ακυρώνει για να τη σώσει από την έρευνα για τη μηχανή...

Ξαφνικά έρχεται μία νέα ανακάλυψη. Η ομάδα παρατηρεί ότι επαναλαμβάνονται λέξεις στα μηνύματα των Γερμανών, κι ο Τιούρινγκ ανακαλύπτει ότι όλα τα μηνύματα περιέχουν τη φράση "Heil Hitler!"  Η Enigma πλέον μπορεί να σπάσει! Παρόλο που το τέλος είναι κοντά ο Τιούρινγκ επιμένει ότι ο εχθρός δεν πρέπει να μάθει ότι έσπασε ο κώδικας, διαφορετικά η μηχανή Enigma θα αντικατασταθεί. Επιμένει να μείνει κρυφό από τους συμμάχους μέχρι να τελειοποιηθεί η αποκωδικοποίηση του. Με το κωδικό  όνομα "Ultra", το Πάρκο Μπλέτσλι γίνεται η μεγαλύτερη βάση των στρατιωτικών υπηρεσιών πληροφοριών, ενώ η ομάδα μπορεί σύντομα να επιστρέψει στο σπίτι της.

1952, Μάντσεστερ, Αγγλία: Έπειτα από μια καταγγελία για ληστεία, η αστυνομία καταφθάνει στο σπίτι ενός καθηγητή Πανεπιστημίου. Ο επιθεωρητής Νοκ βρίσκει περίεργη τη συμπεριφορά του καθηγητή και πιστεύει ότι κάτι κρύβει. Σύντομα ο Τιούρινγκ συλλαμβάνεται για «άσεμνη συμπεριφορά». Ο επιθεωρητής τον ανακρίνει και ανακαλύπτει σταδιακά την αλήθεια, αλλά πλέον είναι διστακτικός στο να την αποκαλύψει ο ίδιος...

Η Κλαρκ τον επισκέπτεται, για να βρει μόνο ένα φάντασμα του εαυτού του, θολωμένο από τα συνθετικά οιστρογόνα, τα οποία ο ίδιος αναγκαστικά τα επέλεξε ως «θεραπεία» για την ομοφυλοφιλία, ώστε να αποφύγει σύμφωνα με την ετυμηγορία του διακαστηρίου τη φυλάκιση. Ο Τιούρινγκ, εργάζεται ακόμα στη βελτίωση της μηχανής Christopher, αλλά είναι πλέον πολύ αδύναμος.

Το 1954, η αστυνομία καταφτάνει και πάλι στο σπίτι του Τιούρινγκ. Ο ιδιοφυής επιστήμονας έχει αυτοκτονήσει- ένα μισοφαγωμένο μήλο με κυάνιο βρίσκεται δίπλα στο κρεβάτι του. Η μηχανή του δεν τελειοποιήθηκε ποτέ, αλλά πυροδότησε ένα καινούριο πεδίο έρευνας, σε αυτό που αποκαλούνταν «Μηχανές Τιούρινγκ». Σήμερα πλέον τις ονομάζουμε «υπολογιστές»...

Η Κίρα Νάιτλι, που ερμηνεύει πειστικά την Τζόαν Κλαρκ, έχοντας πολύ καλή χημεία με τον Κάμπερμπατς, αναφέρει χαρακτηριστικά:

«Πρόκειται για μία πολύ σημαντική ιστορία που έπρεπε να ειπωθεί. Είναι απίστευτο να έχει περάσει κάποιος έξι χρόνια από τη ζωή του δουλεύοντας σε κάτι τέτοιο, και μετά να μην ξαναμιλήσει γι’αυτό. Τους είχε απαγορευτεί - ούτε μεταξύ τους μπορούσαν να το συζητάνε. Ο Άλαν και η Τζόαν ήταν καλοί φίλοι. Υπήρξε μια στιγμή στην οποία ο Άλαν σκέφτηκε ότι θα μπορούσε να είναι παντρεμένος με μία γυναίκα και να είναι φυσιολογικός ό,τι κι αν σημαίνει αυτό. Ίσως και να γινόταν με τη Τζόαν.  Αυτοί είναι κάποιοι από τους ανθρώπους που βοήθησαν στη νίκη του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου. Μετράω ακόμη με τα δάχτυλα συχνά, κάθε φορά που επιχειρούσα να καταλάβω τα μαθηματικά της ιστορίας αυτής, περνούσα τρεις εβδομάδες προσπάθειας και κατέληγα σε πλήρη αποτυχία. Είμαι ηθοποιός, όχι μαθηματικός!»

Tο σενάριο της ταινίας είναι βασισμένο στο βιβλίο του Άντριου Χότζες «Άλαν Τιούρινγκ, Το Αίνιγμα» (Εκδόσεις Τραυλός) και στους πρωταγωνιστικούς ρόλους, εκτός από τον Μπενεντίκτ Κάμπερμπατς και την Κίρα Νάιτλι, συναντάμε ένα εξαιρετικό καστ με τους: Μάθιου Γκουντ, Μαρκ Στρονγκ, Ρόρι Κινίαρ, Τσαρλς Ντανς, Άλεν Λιτς και Μάθιου Μπερντ.

Ο Νορβηγός σκηνοθέτης Μόρτεν Τίλντουμ, υποψήφιος για BAFTA το 2012, με το καλό φιλμ "Headhunters", σκηνοθετεί τη νέα του δημιουργία σε σενάριο του Γκράχαμ Μουρ, βασισμένο στο βιβλίο του Άντριου Χότζες: «Άλαν Τιούρινγκ: Το Αίνιγμα». Στη Διεύθυνση Φωτογραφίας βρίσκεται ο Όσκαρ Φάουρα (The Impossible), στο μοντάζ ο Γουίλιαμ Γκόλντενμπεργκ (Όσκαρ για το "Argo"), στο σχεδιασμό παραγωγής η Μαρία Τζίρκοβιτς (Tinker Tailor Soldier Spy), στα κοστούμια ο Σάμι Σέλντον Ντίφερ (Kick-Ass), στο μακιγιάζ η Ιβάνα Πρίμορακ (Anna Karenina), ενώ την υπέροχη μουσική υπογράφει ο ελληνικής καταγωγής μουσικοσυνθέτης, Αλεξάντρ Ντεπλά.

Η ταινία «Το Παιχνίδι Της Μίμησης» (The Imitation Game) του Μόρτεν Τίλντουμ, προβλήθηκε τον Σεπτέμβριο του 2014 στο Φεστιβάλ του Τορόντο. Από την Πέμπτη 8 Ιανουαρίου στις Κινηματογραφικές Αίθουσες σε διανομή της Spentzos Film και Seven Films. Το φιλμ έχει ήδη βραβευτεί από το Αμερικανικό Ινστιτούτο Κινηματογράφου (American Film Institute - AFI), ως μία από τις δέκα καλύτερες δημιουργίες του 2014, ενώ έχει ήδη αποσπάσει και πέντε (5) υποψηφιότητες στις επερχόμενες Χρυσές Σφαίρες, στις Κατηγορίες:

Καλύτερη Ταινία - Δράμα

Ά Ανδρικό - Δράμα (Μπένεντικτ Κάμπερμπατς)

Β' Γυναικείο (Κίρα Νάιτλι)

Σεναρίου (Γκράχαμ Μουρ)

Μουσική (Αλεξάντρ Ντεσπ