Η ΚΙΤΡΙΝΗ ΑΠΟΘΗΚΗ του Βασίλη Πολύζου - Ντοκιμαντέρ (1984) ΕΡΤ1

ευχαριστούμε τον συγγραφέα - ποιητή, Βασίλη Πολύζο

για την παραχώρηση του δικαιώματος της δημοσίευσης

ομάδα έκδοσης (σ)

ο ποιητής, Βασίλης Πολύζος (Στοά του βιβλίου, Απρ.2011)

λίγα λόγια για το έργο..

Το ντοκιμαντέρ  «Η Κίτρινη Αποθήκη» γυρίστηκε
στο Βόλο και το Πήλιο στα 1984

και παρουσιάστηκε από την τηλεοπτική εκπομπή

«Ελλάδα δεν είναι μόνο η Αθήνα» της ΕΡΤ 1

 στις 25 του Νοέμβρη 1984 , αφιέρωμα στην επέτειο

της Εθνικής  Αντίστασης. και ξανά στις 27 του Οκτώβρη 1985.

 Έρευνα και κείμενο-σενάριο: Βασίλης Πολύζος
Διεύθυνση φωτογραφίας: Βαγγέλης Καραμανίδης
Μοντάζ: Γιάννης Στεφάνου
Σκηνοθεσία: Γιώργος Μπαλλής

Η μουσική της ταινίας ήταν από το έργο
του Βασίλη Αρχιτεκτονίδη «Αναστημένη Γη».

Για τις ανάγκες της ταινίας κατέθεσαν τις προσωπικές τους
μαρτυρίες οι: Τηλέμαχος Λαμπρόπουλος, Αλέξανδρος Δημητρίου,
Γιάννης Χατζηευθυμίου, Αλέκος Παπαγεωργίου,
Σπύρος Αδαμαντιάδης και Γραμμένος Μαϊτιανός
και τραγούδησαν αντάρτικα τραγούδια τα μέλη της χορωδίας
του 54 Συντάγματος του ΕΛΑΣ που είχε ξανασυγκροτηθεί
και έδινε συναυλίες κατά την εποχή που γυρίστηκε η ταινία
υπό την διεύθυνση του μαέστρου της Ντίνου Πάντα.

Για την ιστορική τεκμηρίωση της έρευνας οφείλω
και από εδώ ευχαριστίες στον Γιάννη Σιαφλέκη, Πρόεδρο
της Π.Ε.Α.Ε.Α. Βόλου την εποχή που γυρίστηκε η ταινία,
στη συγγραφέα-δημοσιογράφο Νίτσα Κολιού
και στον Γρηγόρη Ρέντη, συγγραφέα του βιβλίου
«54 Σύνταγμα του ΕΛΑΣ».

Τους χαιρετίζω από καρδιάς όλους, όπου κι αν βρίσκονται
σήμερα. Δεν θα ξεχάσω ποτέ τις ατέλειωτες συζητήσεις μας
στην παραλία του Βόλου, μ’ όσους τύχαινε να συναντήσω

τον καιρό που γυριζόταν η ταινία, κι εκείνη την αφειδώλευτη

πρόσκληση «έλα, κάτσε να πιούμε ένα ούζο και να τα πούμε,

είσαι δικός μας».

©Βασίλης Πολύζος, 1984

παρακάτω το κείμενο της ταινίας..

Η ΚΙΤΡΙΝΗ ΑΠΟΘΗΚΗ
του Βασίλη Πολύζου

KATOXH

Βόλος
Κατοχή
Γωνία Γαζή και Κρίτσκη
Η παλιά καπναποθήκη

Πανύψηλοι πελιδνοί τοίχοι
Καγκελόφραχτα  παράθυρα
Ο ήχος της μπότας

Εδώ δε θά ΄ρθουν τα χελιδόνια
Εδώ κομματιάζουν τον ουρανό
Περνούν στον ήλιο χειροπέδες
Τον σέρνουν στο σφαγείο

Στήσαν εδώ αργαστήρι θανάτου
Ο φασισμός κι η σβάστικα
Ο κουκουλοφόρος με τα φιδίσια μάτια
Ο κύριος με τη μαύρη ρεμπούμπλικα
και τη μαύρη καμπαρντίνα

Να σταυρώσουν τη λευτεριά

Βόλος
Κατοχή
Γωνία Γαζή και Κρίτσκη
Η Κίτρινη Αποθήκη

"Η Κίτρινη Αποθήκη", Βόλος. Κτίσμα του 1926

ΑΝΤΙΣΤΑΣΗ
Απ’ τον πρώτο κιόλας χρόνο της Κατοχής
φυσάει στο Βόλο ο άνεμος της Αντίστασης.
Βαρύς ο ίσκιος του καταχτητή στην πόλη.
Αδειάζει νωρίς η παραλία.
Χαμηλώνουν οι φωνές στα κουτούκια της Ιωλκού.
Πληθωρισμός, ανεργία, πείνα, μαύρη αγορά,
- σύνεργα του χιτλεροφασισμού για την επιβολή
της νέας τάξης πραγμάτων.
Μα ο λαός δε σκύβει το κεφάλι.
Σεπτέμβρη του ’41 ιδρύεται το Ε.Α.Μ.
Κι ο Βόλος είναι έτοιμος να σηκώσει το μήνυμα
του Αγώνα. Ο κρυφός λόγος της λευτεριάς
ζεσταίνει τις καρδιές. Τον ψιθυρίζουν
οι γειτόνοι στην Ανάληψη, στη Νέα Δημητριάδα,
στις Παράγκες, στο Συνοικισμό.
Τον κρύβουν κάτω από τα τρύπια ρούχα τους
οι εργάτες κι οι εργάτριες στου Ματσάγκου.
Τον ταξιδεύουν με το τρενάκι στο Πήλιο
οι σιδηροδρομικοί.

Οργάνωση! Αντίσταση!

ΟΙ ΦΥΛΑΚΈΣ
Κι ο φασισμός θα χτυπήσει με τις συλλήψεις,
τα βασανιστήρια, τις ομαδικές εκτελέσεις.
Στο Βόλο λειτουργούν τρία κολαστήρια:

Φυλακές Αλεξάνδρας
Φυλακές Ιωσαφάτ
Κίτρινη Αποθήκη

Η ΔΙΑΤΑΓΗ
«Πάντες οι ανήκοντες εις τας ενόπλους γερμανικάς
δυνάμεις εξουσιοδοτούνται και εντέλλονται να
ποιούνται χρήσιν αμέσως παντός όπλου, όπερ
φέρουσι μεθ’ εαυτών. Εις περίπτωσιν ταραχών
εις δημοσίους χώρους και διαδηλώσεων εντέλλονται
να βάλλουν κατά οιουδήποτε πλήθους αδιστάκτως,
χωρίς ποειδοποίησιν».

ΑΝΤΙΣΤΑΣΗ
Ανώφελη διαταγή.
Η αντίσταση απλώνει σα φωτιά.
25 του Μάρτη 1942
συνθήματα γεμίζουν τους τοίχους:

ΤΟ ’21 ΖΕΙ
ΖΗΤΩ ΤΟ ΕΑΜ
Το αντάρτικο φουντώνει στα χωριά του Πηλίου.
Τον Οκτώβρη του 1943 σχηματίζεται το 54 Σύνταγμα
του ΕΛΑΣ με έδρα την Άνω Κερασιά και τομέα ευθύνης
τοΠήλιο, το Μαυροβούνι και τον Κίσσαβο. Δίνονται
νικηφόρες μάχες στην Τσαγκαράδα, στην Πορταριά,
στη Ζαγορά, στην Αλικόπετρα. Οι Γερμανοί
εφαρμόζουν θηριώδη αντίποινα σε βάρος του άμαχου
πληθυσμού. Θα κάψουν συθέμελα τη Δράκια,
τα Κανάλια, τις Μηλιές.

ΤΟ ΡΟΛΟΪ ΤΟΥ ΘΑΝΑΤΟΥ
7 Ιούλη του ‘44
Μετά από κατάδοση ΕΑΣΑΔιτών
οι Γερμανοί απαγχονίζουν στα Λεχώνια
τρεις ηρωίδες της Αντίστασης:
Την Ιουλία Τοπάλη.
Τη Σοφία Τοπάλη.
Και τη Φιλίτσα Καλαβρού.

Μάρτης-Ιούλης του ’44.
Οι πιο μαύροι μήνες της Κατοχής
για το Βόλο και τα γύρω χωριά.
Στην Κίτρινη Αποθήκη
το ρολόι του θανάτου χτυπάει ασταμάτητα.

ΤΟ ΜΠΛΟΚΟ
Δέκα μέρες μετά το Πάσχα του ’44, 27 του Απρίλη,
γίνεται το φοβερό μπλόκο στον Άνω Βόλο. Πιάνουν
εκατοντάδες πολίτες και τους οδηγούν στην Κίτρινη
Αποθήκη. Ένας κουκουλοφόρος με μαύρο ράσο
και μαύρα γάντια ξεχωρίζει πενήντα από τους
κρατούμενους. Παίρνουν τους πενήντα και τους
οδηγούν σε άλλη αίθουσα. Τους κρατάνε για τρεις
ώρες όρθιους κι αμίλητους. Ύστερα τους υποχρεώνουν
να πέσουν μπρούμυτα.  Αρχίζουν να τους χτυπούν
με τις μπότες και τους βούρδουλες. Τους παίρνουν
ρολόγια, δαχτυλίδια, κοσμήματα.  Ύστερα
τους στήνουν όρθιους στον τοίχο  κι αρχίζουν
να τους εκτελούν έξι έξι.
Μετά την πρώτη έξοδο διαλέγουν δυο από τους
μελλοθάνατους για να μεταφέρουν τα πτώματα
έξω από την Κίτρινη Αποθήκη και να τα σκορπίσουν
στους δρόμους. Η εντολή ήταν να εκτελεστούν
είκοσι, σε αντίποινα για τον τραυματισμό ενός
Γερμανού αξιωματικού. Η εντολή εκτελεστηκε
κατά γράμμα. Μέσα στην Κίτρινη Αποθήκη, θανάτωσαν
το βράδυ εκείνο δεκαοχτώ. Και άλλους δυο
στην Πλατεία Ελευθερίας.

ΑΝΤΙΣΤΑΣΗ

Το αίμα αυτό δε θα χυθεί ανώφελα. Θα ποτίσει το δέντρο

 της λευτεριάς. Για κάθε πατριώτη που χάνεται, δέκα άλλοι

θα πάρουν τα όπλα και θα βγουν στο Βουνό. Έξι χιλιάδες

αντάρτες πέρασαν από τις τάξεις του 54 Συντάγματος

στη διάρκεια της δράσης του. Οι πολεμικές τους επιχειρήσεις

στο Πήλιο και τη Στυλίδα, οι μάχες της σοδειάς στα Φάρσαλα

και το Δεμερλί, τα σαμποτάζ στη σιδηροδρομική γραμμή

Λαμίας-Δομοκού, Λάρισας-Τεμπών από τις 10 ως τις 18

Οκτώβρη του ’44 –όλα αυτά στοίχισαν τρομερές απώλειες

στον εχθρό.

ΕΠΙΤΥΜΒΙΟ

Βόλος

Μάης ’44

Έπεσαν:

Νίκος Τζόβενος

Λευτέρης Μπαλτσαβιάς

Χρίστος Δεσποτόπουλος

Γιάννης Καγιάφας

Παύλος Κεντίογλου

Σάββας Χυτήρογλου

Θεμιστοκλής Στήλας

Βόλος

Νεκροί εκατοντάδες

Δράκια

Νεκροί 114

Μηλιές

Νεκροί 56

Ορμάν Μαγούλα

Νεκροί 40

Αλμυρός

Νεκροί 35

Αλόννησος

Νεκροί 9

Ευξεινούπολη

Νεκροί 6

ΓΥΡΙΖΕΙ Ο ΗΛΙΟΣ

Και να!

ΑΝΕΒΑΙΝΕΙ ΑΔΕΡΦΙΑ

ΓΥΡΙΖΕΙ Ο ΗΛΙΟΣ

Σαράντα τέσσερα, 19 του Οκτώβρη

Α π ε λ ε υ θ έ ρ ω σ η!

ΤΟ ΜΗΝΥΜΑ

Γωνία Γαζή και Κρίτσκη

Η παλιά καπναποθήκη ορθώνεται στον ήλιο

Απ’ τα μακρόστενα παράθυρα

Μπορείς να δεις τον ουρανό

Και τα πουλιά που ’ρχονται να φωλιάσουν

Κάτω απ’ το γείσωμα της στέγης

Ο χρόνος ξέπλυνε από τους τοίχους

Τα σημάδια της φρίκης

Μα μέσα μας η μνήμη καίει  –άσβηστο καντήλι

Η Κίτρινη Αποθήκη

Μνήμη Κατοχής κι Αντίστασης

Έρχονται τα παιδιά να την κοιτάξουν

Ν’ αφουγκραστούν το μήνυμα

Που βγαίνει απ΄τα μακρόστενα παράθυρα

ΠΟΤΕ ΠΙΑ ΦΑΣΙΣΜΟΣ

ΕΙΡΗΝΗ ΣΤΟΥΣ ΛΑΟΥΣ
©Βασίλης Πολύζος, 1984