[Πεθαίνει ο ποιητής; Κωστής Παλαμάς : 71 έτη από τον θάνατο του μεγάλου ποιητή] ~ ΑΡΘΡΟ

επιμέλεια - σχολιασμός Ματθαίος Ματθαιάδης

Κωστής Παλαμάς (Πάτρα, 13 Ιανουαρίου 1859 - Αθήνα, 27 Φεβρουαρίου 1943)

(*)Καὶ μέσ᾿ στὸν τάφο ἀσάλευτο καὶ μεσ᾿ στὸ ζόφο ποὺ μὲ κλεῖ,
σὰν κάποιο σάλεμα μὲ πάει πρὸς τὴν ἀνατολή,
μὲ τὴν ἀσύγκριτην αὐγὴ ποὺ ὁ Χάρος δὲν τὴ σβύνει.
Καὶ λάμπει ἡ λυρικὴ ψυχὴ καὶ μεσ᾿ στὸ μνῆμα ἐκείνη!

Πεθαίνει ο Ποιητής;
Οχι, όσο φλογίζει ο λόγος του, όσο λαμνοκπά η πένα του στα αστείρευτα μνημονικά όσων ζωντανών.
Πέθανε ο Ποιητής εν έτη 1943 , σαν σήμερα 27 Φεβρουαρίου , σε μια απαισιόδοξη στιγμή της Ιστορίας μας οπού κάτω απο βάρβαρη κατοχή ο Ελληνικός λαός στενάζει κι ο στοχαστής αυτός που μεταλαμπαδεύει το Ολυμπιακό Ιδεώδες κλείνει τα μάτια κι αποδεσμεύει το πνεύμα.
Ως δάδα αθάνατη προκαλεί τη νεότητα
**Ὦ νέοι, ὦ πρωτοξύπνητοι στὸ φῶς, χαρὲς τ᾿ Ἀπρίλη,
ἀπὸ τοὺς πράσινους κορμοὺς γίνοντ᾿ οἱ ἄσπροι στύλοι!
Στὴ χώρα ἐσεῖς οἱ λειτουργοὶ κι οἱ λατρευτάδες εἶστε·
δὲ φτάνει· ἐμπρὸς! γιὰ τοὺς Θεούς, ὦ νέοι, πολεμεῖστε.
και γεμίζει ελπίδα την μελαγχολική ψυχή εξυμνώντας το πνεύμα και τους αγώνες του Ελληνικού λαού.

Ο Παλαμάς δίκαια εισπράττει την αγάπη και ξεσηκώνει το πλήθος, γίνεται αυτός η σπίθα, η φλόγα, το ηφαίστειο στην ψυχή του ταραγμένου λαού .
***«Οι χιλιάδες του λαού που κατέκλυσαν προχθές το νεκροταφείον, εξεκίνησαν απο κάθε γωνιά της Αθήνας - της καρδιάς της Ελλάδος - για να του διαδηλώσουν την ευγνωμοσύνη αυτής της χώρας στο εκλεκτότερο τέκνο της, να ιδούν σε όλη τη μεγαλοπρέπεια του το ελληνικό θαύμα με τα δικά του μάτια, που έγιναν μάτια του Έθνους. Κι έτσι ο Κωστής Παλαμάς με την τελετή της ταφής του έγραψε το τελευταίο υπέροχο ποίημά του με τον ήλιο ν΄αστραποβολάει πάνω απο την Αττική γη, με τον Υμμητό που άκουσε το ερωτικό τραγούδι του Σαρωνικού. Κ΄ολόγυρά του ο Λαός, με μια ψυχή, τη δική του, με την ίδια ανάταση, με τον ίδιο πόθο, που υψώνεται πάνω απο καιρούς, ακατάλυτους, όπως η ψυχή των Σαλαμίνων...«Σ΄αυτό το φέρετρο ακουμπάει η Ελλάδα» όπως είπε κι ο Σικελιανός...»
Αργότερα ο Μάρκος Αυγέρης εγραφε στο «Ελεύθερον Βήμα»
«...Ολόκληρος ο Ελληνισμός της μητρός - πατρίδος θα αισθανθεί βαθύτατα το αίσθημα του δέους εμπρός εις τον νεκρόν της προσωπικότητός που μετουσίωσε εις αξίους της παλαιάς και μεγάλης ποιητικής παραδόσεως στίχους τα ιδανικά, τους παλμούς και τας εξάρσεις μιας αξιοπρεπούς φυλής...».
και ο Κλ. Μιμίκος δημοσιεύει το ακόλουθο Επιτάφιο:
Κοιμήσου! της Ελλάδας ακατάλυτη η ψυχή
τον τάφο Σου πάντα θα ραίνει κρίνα
και αντικρυνά σου πάντα το γλαύκο κύμα θα ηχεί
τα νικητήρια απο τη Σαλαμίνα!
Ποτέ ομως δεν θα ξεχάσουμε την "παράνομη" φωνή του Σωτήρη Σκίπη


Στον Κωστή Παλαμά

Μέσ' από τα κάγκελα τ' αόρατα
της απέραντής μας φυλακής,
μέσα στο κελί το σκοτεινό μας,
δεν εβάσταξες στον πόνο της Φυλής
κι έπεσες σα δρυς
από τα χτυπήματα
κάποιων μαύρων ξυλοκόπων
στο σκοτάδι της νυχτιάς της τραγικής,
δίχως να προσμείνεις την αχτίδα
της καινούργιας Χαραυγής.

Κι έπεσες καθώς από σεισμό
πέφτει μια μαρμάρινη κολόνα
κάποιου πανάρχαιου ναού.
Σα ναός, οπού χτυπιέται
απ' τα βόλια των βαρβάρων.
Σαν τον Παρθενώνα,
ήρωα, ποιητή του Αιώνα.

Μάτια στερεμένα από τις τόσες
συμφορές,
δάκρυα δε θα χύσουνε για Σένα.

Θα σε κλάψουνε μια μέρα
οι ίδιοι αυτοί που μας σκοτώνουν
έναν - ένα,
σαν ξυπνήσουν απ' τη μέθη τους
κι αντικρύσουν τι ερημιές
εσκορπίσανε στο διάβα τους
σ' αναρίθμητες καρδιές.

Φεύγεις, πας για το ταξίδι σου
το Αχερούσιο, το στερνό,
ω πρωτότοκε αδερφέ μας,
όμως κοίτα πώς ξοπίσω σου
οι Έλληνες σε χαιρετάνε.
Ο καθένας ένα στίχο σου
ψέλνοντας μελωδικό,
σε ξεπροβοδάνε
με τα μύρια σου τραγούδια,
που βουίζουν σα μελίσσια
πάνω απ' Απριλιού λουλούδια,
σα να προμηνάνε την Ανάσταση,
ω μεγάλε ραψωδέ μας.

Ο Ποιητής δεν πεθαίνει, ζωντανός, ιερός πυρσός, μένει στους αιώνες
και διαφωτίζει με τον στοχασμό του τις μνήμες οπού σαν (5)"Φοινικιά" θ᾿ ἀναστηθῇ μοσκόπνοη μιὰ βλάστηση ἄλλη.

(παραπομπές)
* Καὶ μέσ᾿ στὸν τάφο... 1939 Πρόσωπα καὶ μονόλογοι Ἅπαντα, τόμ. ΙΑ´, σελ. 193
** Ὦ λιγοστοί, ὦ διαλεχτοί!
*** Εφημερίδα «Πρωΐα» για τον θάνατο του Παλαμά
**** Το ποίημα του Σκίπη κυκλοφόρησε χειρόγραφο απο χέρι σε χέρι και αργοτερα δημοσιεύτηκε στη χειρόγραφη έκδοση «Μέσα απο τα Τείχη» και πέρασε στον παράνομο τύπο
(5) Φοινικιά