[Το ασήμαντο αιώνια επαινούν] Άρθουρ Σόπενχαουερ ~ ΦΙΛΟΣΟΦΙΑ

 μετάφραση Ξενοφών Αρμυρός
εκδόσεις Κάκτος

«Από τα μικροπράγματα καταλαβαίνουμε καλύτερα τον χαρακτήρα του ανθρώπου. Γιατί στα πιο μεγάλα δείχνεται πιο προσεκτικός και κρύβεται.» Α.Σ.

Ο γερμανός φιλόσοφος Άρθουρ Σοπενάουερ γεννήθηκε το Φεβρουάριο του 1788 στο Ντάντσιχ και πέθανε τον Σεπτέμβριο του 1860 στην Φραγκφούρτη του Μάιν. Γιος του Χάινριχ Φλόρις Σοπενάουερ, ενός από τους κυριότερους εμπόρους της περιοχής, και της Γιοχάνα, γνωστής μυθιστοριογράφου.

"Ο Άρθουρ Σοπενχάουερ ήταν ένας από τους πρώτους φιλοσόφους του 19ου αιώνα που υποστήριξαν ότι το σύμπαν μόνο ορθολογικό δεν μπορεί να θεωρείται. Ξεκινώντας από τον Πλάτωνα και τον Καντ– και οι δύο θεωρούσαν ότι ο κόσμος είναι δυνατόν να οδηγηθεί σε λογικές συμπεριφορές– ο Σοπενχάουερ κατέληξε σε μια κατά βάση ασκητική άποψη που αναγνώριζε τη δύναμη του ενστίκτου και τόνιζε ότι απέναντι σ’ έναν κόσμο ανελέητης ανταγωνιστικότητας, θα πρέπει να αντιδράσουμε καταπολεμώντας, όσο μας παίρνει, τις φυσικές μας ροπές, με σκοπό να πετύχουμε την ψυχική γαλήνη και να συμβάλουμε στη δημιουργία ενός πιο φιλικού σύμπαντος. Από εκεί μέχρι τις Βέδες και τον Βουδισμό η απόσταση ήταν πάρα πολύ μικρή, καθώς για τον Σοπενχάουερ, παρά το ότι ο Χριστιανισμός συνιστούσε επανάσταση έναντι της απλοϊκής ιουδαϊκής έκφανσης του μονοθεϊσμού, το κατ’ εξοχήν ζητούμενο ήταν η κατάδειξη της έννοιας της «βουλητικής ακεραιότητας», όπως παρουσιάζεται στις ινδουιστικές θρησκείες."

Λεωνίδας Καρατζάς, από το βιβλίο "Περί θανάτου" των εκδόσεων Γνώση

Το ασήμαντο αιώνια επαινούν - απόσπασμα

«Μια ήρεμη και χαρωπή ιδιοσυγκρασία που απορρέει από απόλυτη υγεία και ευτυχή εσωτερική οργάνωση, ένα καθαρό, ζωηρό, διεισδυτικό, με σωστή αντίληψη των πραγμάτων μυαλό, μια μετρημένη, ήπια βούληση και συνεπώς μια ήσυχη συνείδηση – αυτά είναι προτερήματα που κανένα αξίωμα και κανένας πλούτος δεν μπορεί ν’ αντικαταστήσει. Γιατί αυτό που είναι κανείς για τον εαυτό του, αυτό που τον συνοδεύει στη μοναξιά και που κανένας δεν μπορεί να του το δώσει ή να του το πάρει, είναι γι’ αυτόν ουσιαστικότερο απ’ όλα όσα έχει ή, επίσης, από το πώς μπορεί να είναι στα μάτια των άλλων. Ένας άνθρωπος με πλούσιο πνεύμα σε πλήρη μοναξιά ψυχαγωγείται θαυμάσια με τις δικές του σκέψεις, ενατενίσεις και φαντασίες, ενώ η συνεχής εναλλαγή από παρέες, θεάματα, γιορταστικές εκδηλώσεις, εκδρομές δεν μπορεί να αποτρέψει τη βασανιστική πλήξη ενός πνευματικά αμβλυμένου. Ένας καλός, μετριοπαθής, ήπιος χαρακτήρας μπορεί να είναι ευχαριστημένος υπό συνθήκες φτώχειας, ενώ ένας άπληστος, φθονερός και κακός δεν είναι ευχαριστημένος μέσα σε όλα τα πλούτη. Ακόμα, για κάποιον που έχει διαρκώς την απόλαυση μιας εξαιρετικής, πνευματικά σημαντικής ατομικότητας, οι περισσότερες των γενικά επιδιωκόμενων απολαύσεων είναι εντελώς περιττές, και μάλιστα μόνο ενοχλητικές και βαρετές. …. Και ο Σωκράτης, βλέποντας κάποια πολυτελή εμπορεύματα που ήταν απλωμένα για πούλημα, είπε: “Πόσα πράγματα λοιπόν υπάρχουν που δεν τα έχω ανάγκη!”……………. Από αυτά λοιπόν συνάγεται ότι η εξάρτηση του ανθρώπου από τις εξωτερικές περιστάσεις είναι πολύ μικρότερη απ’ ό, τι νομίζουμε συνήθως. Μόνο ο παντοδύναμος χρόνος ασκεί και εδώ τα δικαιώματά τουׂ σ’ αυτόν υποκύπτουν σιγά σιγά τα σωματικά και τα πνευματικά χαρίσματα. Μόνο ο ηθικός χαρακτήρας δεν καταβάλλεται από τον χρόνο» 

"Ξέρετε τι σήμαινε για μένα αυτό το καλοκαίρι; Αδιάκοπο ενθουσιασμό για τον Σοπενχάουερ και μια σειρά πνευματικών απολαύσεων που δεν τις έιχα ζήσει μέχρι τότε......... Όταν τον διαβάζω, δεν μπορώ να καταλάβω πως μπόρεσε το όνομά του να μείνει άγνωστο. Το πολύ πολύ μία εξήγηση υπάρχει, εκείνη ακριβώς που τόσο συχνά επαναλαμβάνει ο ίδιος, ότι δηλαδή σ'αυτόν τον κόσμο σχεδόν μόνο ηλίθιοι υπάρχουν". ΛΕΩΝ ΤΟΛΣΤΟΪ, Άυγουστος 1869