«Μικρά Αγγλία» - Παντελής Βούλγαρης (2013)

ΚΙΝΗΜΑΤΟΓΡΑΦΙΚΗ ΠΡΟΤΑΣΗ ΤΗΣ ΕΒΔΟΜΑΔΑΣ  [Του Γιώργου Ρούσσου]

Η νέα ταινία του Παντελή Βούλγαρη "Μικρά Αγγλία", βασισμένη στο ομώνυμο μυθιστόρημα της Ιωάννας Καρυστιάνη, διαδραματίζεται στην Άνδρο την εποχή του Μεσοπολέμου. Πέρα από μία υπέροχη ταινία εποχής, γινόμαστε κοινωνοί μίας διαχρονικής όσο και τραγικής ιστορίας αγάπης.

"Η ανάσα της ναυτικής παράδοσης με κινητοποιεί. Το ήθος της εποχής με συγκινεί. Οι νοοτροπίες και οι ανθρώπινες σχέσεις αποζητούν μια καίρια και ευαίσθητη καταγραφή. Θέλησα να καταφέρω να αφουγκραστώ τα πάθη, να φωτίσω τη σημασία της μακράς απουσίας και της απαντοχής, την ανακούφιση του σμιξίματος μετά από καιρό, το πένθος για τις απώλειες. Ειδικά αυτή τη γκρίζα εποχή, τους στενάχωρους καιρούς για τον τόπο και τους ανθρώπους, αξίζει να προσφέρουμε ένα κινηματογραφικό έργο πλούσιο σε αισθήματα και ανθρωπιά και μαζί ένα ταξίδι σε άγνωστες σελίδες της ιστορίας. 

Στα χρόνια που κάνω σινεμά, κοντά στα πρόσωπα της οικογένειας και των φίλων της νεότητας μου, προστίθενται και άλλα άγνωστα στην αρχή, που στο τέλος μιας ταινίας παίρνουν μια θέση στην καρδιά μου. Με τα μάτια και τη φωνή τους, διηγούμαι αυτό που με αναστατώνει. Μπορεί να περνάει καιρός μετά από την περιπέτεια που έζησα μαζί τους, όμως τα ονόματα τους διατηρούν για πάντα τη μοναδικότητα τους." Παντελής Βούλγαρης

Η 20χρονη Όρσα (Πηνελόπη Τσιλίκα) είναι παράφορα ερωτευμένη με τον υποπλοίαρχο Σπύρο Μαλταμπέ (Ανδρέας Κωνσταντίνου). Κλειστός χαρακτήρας δεν αποκαλύπτει το μυστικό της σε κανέναν. Η μικρότερη αδελφή της, Μόσχα (Σοφία Κόκκαλη), δυναμική και γεμάτη όνειρα θέλει να φύγει από την Άνδρο, να αποδράσει από τη μοίρα των γυναικών του νησιού να παντρεύονται ναυτικούς που όλο λείπουν ή θαλασσοπνίγονται.

Για τη μητέρα τους, Μίνα (Αννέζα Παπαδοπούλου), σύζυγο καπετάνιου που προτιμά το Ατλάντικο Σουρ από το σπίτι του, ο έρωτας είναι κακός μπελάς και πόνος. Παρακάμπτοντας τα αισθήματα των κοριτσιών της, συνωμοτεί, αξιοποιεί γνωριμίες και τις παντρεύει με γνώμονα το συμφέρον.

Την Όρσα με τον πλοιοκτήτη και καπετάνιο Νίκο Βατοκούζη (Μάξιμος Μουμούρης) και λίγο αργότερα τη Μόσχα με τον καπετάνιο πλέον Σπύρο. Άθελά της όμως ναρκοθετεί με αυτόν τον τρόπο το ίδιο της το σπιτικό. Το διώροφο που έχτισε με τα εμβάσματα του άντρα της. Στο κάτω σπίτι η Όρσα. Στο πάνω η Μόσχα...

"Ένα ανεκπλήρωτο ως τώρα όνειρο μου ήταν να κάνω μια ταινία στην Άνδρο. Γυρίζω ταινίες εδώ και σχεδόν 50 χρόνια. Κάθε φορά η πρόθεση και ο στόχος μου είναι να εμβαθύνω όσο μπορώ στα ανθρώπινα. Στους καημούς και στις ελπίδες, στις σημαδιακές εμπειρίες της ζωής, στα γυρίσματα της τύχης, στις σκιές που συνωστίζονται στη σκέψη και στις ψυχές των απλών ανθρώπων.", λέει χαρακτηριστικά ο Παντελής Βούλγαρης και συνεχίζει:

"Με τη δουλειά μου προσκάλεσα τους θεατές σε ταξίδια στον χρόνο, στην ιστορία, σε πολλές γωνιές του τόπου. Κατάφερα να κινηματογραφήσω ήρωες της καθημερινότητας σε πόλεις, χωριά, κάμπους και βουνά της Κρήτης, της Θεσσαλίας, της Θράκης, της Μακεδονίας. Τα ερεθίσματα ήταν πολλά. Το μοναδικό φως, οι εξαίσιες διαδρομές, η φύση, αλλού καταπράσινη, αλλού γυμνή και τραχιά. Μα πάνω από όλα οι ιστορίες των ανθρώπων στον αγώνα της ζωής. Το τωρινό ταξίδι είναι στο κύμα. Ιστορίες της θάλασσας. Των ναυτικών που θαλασσοδέρνονται στους ωκεανούς, των γυναικών στη φουρτούνα της μοναξιάς, στο σπίτι."

Η ιστορία διαδραματίζεται στο ναυτονήσι της Άνδρου και στις θάλασσες των ποντοπόρων φορτηγών. Διατρέχει τις δεκαετίες του 1930 και του 1940, ενώ καταγράφει τις φουρτούνες της ζωής, πελαγίσιες αλλά και στεριανές.

Ο Παντελής Βούλγαρης με διεισδυτική και στοχαστική ματιά υπηρετεί κινηματογραφικά μία σύνθετη ιστορία, που φωτίζει τις σκιές της καθημερινότητας, τα κρυμμένα μυστικά, τις ταραγμένες σχέσεις και το κόστος της υποταγής. Για μία ακόμη φορά εμπιστεύεται τους πρωταγωνιστικούς ρόλους σε πρωτοεμφανιζόμενους ηθοποιούς, οι οποίοι και τον δικαιώνουν απόλυτα. Παράλληλα  αναδεικνύει και ψυχογραφεί σε βάθος το πολυπληθές του καστ.

Η νέα ταινία του Παντελή Βούλγαρη "Μικρά Αγγλία", με υπέροχη φωτογραφία κι ένα μοναδικό, πολυσυλλεκτικό καστ με νέους αλλά και βετεράνους ηθοποιούς,  βασίζεται στο ομώνυμο μυθιστόρημα. Η συγγραφέας και σεναριογράφος Ιωάννας Καρυστιάνη, αναφέρει:

"Το μυθιστόρημα είναι κείμενο, το σενάριο επίσης, λέξεις στο χαρτί. Ταινία είναι η επιχείρηση επαλήθευσης του σφυγμού των γεγονότων της πλοκής και του παλμού των χαρακτήρων που ανασαίνουν στο κινηματογραφικό τοπίο. Κι αν η σελίδα αφήνει περιθώρια στον αναγνώστη να φανταστεί και να συμπληρώσει, η εικόνα, ως τετελεσμένο γεγονός μπροστά στα μάτια του θεατή, "καρφώνει" δια μιας τα κενά και τις αστοχίες."

Μετά τις "Νύφες" του 2004, ο Παντελής Βούλγαρης ξανασυνεργάζεται στον Κινηματογράφο με τη σύζυγο του και συγγραφέα Ιωάννα Καρυστιάνη, η οποία λέει χαρακτηριστικά:

"Χρειάζεται ξεκάθαρος στόχος, γενική εποπτεία, ανάδειξη της καίριας λεπτομέρειας, σύνθεση ατμόσφαιρας, και όλα σε πυκνό, πολύ πυκνό, χρόνο. Όπως πολύς κόσμος, αγαπώ το σινεμά. Όμως, το αγάπησα περισσότερο ζώντας τα παρασκήνια του γυρίσματος, σαν ένα πλήρες μυθιστόρημα, με πλήθος χαρακτήρων, έντονη δράση, απρόοπτα, σασπένς, ρίσκο, εκρήξεις ενθουσιασμού, βαριές σιωπές. Γιατί οι λέξεις στο χαρτί δεν είναι οι 10 εντολές. Εκχωρούν στον σκηνοθέτη ελευθερία έμπνευσης, άνεση πρωτοβουλίας και την ευθύνη να βρει συμμάχους με ιδέες, γνώσεις, ετοιμότητα και αποφασιστικότητα να στήσουν τις εικόνες."

Η ταινία «Μικρά Αγγλία» γυρίστηκε μέσα σε 9 εβδομάδες με πολλά εξωτερικά γυρίσματα σε Χώρα, Λιβάδια, Συνετί, Αλαμανιά, Στενιές, Βόρη, Λάμυρα και άλλα χωριά της Άνδρου. 

Ενώ η ιδέα για το βιβλίο προέκυψε τυχαία. Σύμφωνα με τη συγγραφέα, Ιωάννα Καρυστιάνη: «Ένας παλιός συμφοιτητής με φώναξε για έναν καφέ στο σπίτι του και είδα τις φωτογραφίες πέντε πνιγμένων ναυτικών σε κάδρα. Μέσα σε ελάχιστα δευτερόλεπτα άλλαξαν όλα μέσα μου. Ένιωσα ένα τεράστιο σοκ και αναρωτήθηκα πώς ένα σπίτι μπορεί να αντέξει τέτοιο πένθος. Στην Άνδρο σχεδόν όλα τα σπίτια είναι λαβωμένα από ναυάγια. Αυτό με έκανε να αγαπήσω παράφορα το νησί και τη ναυτική ζωή και αποφάσισα ότι ήθελα να γράψω ένα βιβλίο γι’ αυτό το θέμα».

Η νέα ταινία του Παντέλη Βούλγαρη «Μικρά Αγγλία», έρχεται να προστεθεί σε μία ήδη μοναδική φιλμογραφία που περιλαμβάνει χαρακτηριστικές δημιουργίες από το: "Ο Κλέφτης" του 1965, τα "Πέτρινα Χρόνια του 1985, το "Ακροπόλ" του 1995, αλλά και το υπέροχο "Όλα Είναι Δρόμος" του 1998 με τις συγκλονιστικές ερμηνείες του Γιώργου Αρμένη και του Θανάση Βέγγου, μέχρι το πιο πρόσφατο "Ψυχή Βαθιά" (2009) που με πρωταγωνιστή τον Βαγγέλης Μουρίκη, αφουγκράζεται την συνταρακτική ιστορία του Εμφυλίου Πολέμου που δεν έχει νικητές και ηττημένους, παρά μόνο θύματα.

Σε αυτή λοιπόν την πλούσια φιλμογραφία έρχεται να προστεθεί άλλη μία καλή ταινία. Μία ταινία που δεν είναι απλά μία όμορφη ταινία εποχής, αλλά μία τραγική ιστορία αγάπης που διαδραματίζεται σε μία Ελλάδα που βρίσκεται πιο κοντά μας από ότι ίσως θα θέλαμε να πιστεύουμε και με ένα υπέροχο καστ στο σύνολό του.