«Ida» του Πάβελ Παβλικόφσκι (Πολωνία - 2013) | KINHMATOΓΡΑΦΟΣ

ΚΙΝΗΜΑΤΟΓΡΑΦΙΚΗ ΠΡΟΤΑΣΗ ΤΗΣ ΕΒΔΟΜΑΔΑΣ

Του Γιώργου Ρούσσου

Έναν χρόνο μετά την ελληνική της πρεμιέρα στο 54ο Διεθνές Φεστιβάλ Κινηματογράφου της Θεσσαλονίκης, μία από τις καλύτερες ταινίες της σεζόν κάνει την εμφάνιση της στις Κινηματογραφικές Αίθουσες. Ο λόγος για την ταινία «Ida» του Πολωνού δημιουργού Πάβελ Παβλικόφσκι, που με εντυπωσιακή ασπρόμαυρη φωτογραφία και δύο υπέροχες ερμηνείες από την Αγκάτα Τσεμπουκόφσκα (Agata Trzebuchowska) στο ντεμπούτο της και την έμπειρη Αγκάτα Κούλεζα (Agata Kulesza), μας παρουσιάζουν ένα συγκλονιστικό, κοινωνικό δράμα με φόντο τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο.

Βρισκόμαστε στην Πολωνία του 1962. Η Άννα (Αγκάτα Τσεμπουκόφσκα / Agata Trzebuchowska), μία ορφανή μαθητευόμενη καλόγρια μεγαλώνει στο μοναστήρι. Όταν πια έχει έρθει ο καιρός να ορκιστεί και επίσημα καλόγρια, η Ηγουμένη την ενημερώνει ότι θα πρέπει πρώτα να συναντήσει το μόνο εν ζωή συγγενικό της πρόσωπο, δηλαδή την θεία της Wanda.

Πρώην σπουδαία εισαγγελέας του καθεστώτος η Wanda (Αγκάτα Κούλεζα / Agata Kulesza), είναι η αδερφή της μητέρας της Άννας, η οποία είναι εκ διαμέτρου αντίθετη από την ίδια και της αποκαλύπτει μεταξύ άλλων ότι είναι Εβραία και πως το πραγματικό της όνομα είναι Ida.

Η αποκάλυψη αυτή ωθεί την Άννα - τώρα πλέον  Ida - να ανατρέξει στο παρελθόν για να βρει τις ρίζες της και να αντιμετωπίσει την αλήθεια για την οικογένειά της. Η ηρωίδα μας θα πρέπει να διαλέξει ανάμεσα στην ταυτότητα με την οποία μεγάλωσε και τη θρησκεία που την έσωσε από τις θηριωδίες των ναζί κατά τη γερμανική κατοχή στην Πολωνία.

Παράλληλα όμως και η Wanda θα πρέπει να συμφιλιωθεί με τον εαυτό της, τις αναμνήσεις της και να βρεθεί ενώπιος ενωπίω με τις επιλογές που έκανε όλα αυτά τα χρόνια, αλλά κυρίως κατά τη διάρκεια του πολέμου, όταν επέλεξε την πίστη στο κράτος αντί για την οικογένειά της.

Οι δύο γυναίκες ξεκινούν μαζί ένα οδοιπορικό στον χρόνο, αλλά και στον χώρο της Πολωνίας, φέρνοντας στην επιφάνεια καταστάσεις και εγκλήματα πολέμου που έμειναν για χρόνια στο περιθώριο...

«H «Ida» είναι μια ταινία για την ταυτότητα, την οικογένεια, την πίστη, την ενοχή, τον σοσιαλισμό και τη μουσική. Ήθελα να κάνω μια ταινία για την ιστορία, η οποία δεν θα ήταν ιστορική. Μια ηθική, αλλά όχι διδακτική ταινία. Ήθελα να πω μια ιστορία στην οποία ο καθένας «έχει τους λόγους του», μια ιστορία πιο κοντά στην ποίηση παρά στην αφήγηση. Περισσότερο απ' όλα όμως, ήθελα να αποστασιοποιηθώ από τη συνήθη ρητορική του Πολωνικού Κινηματογράφου. Η Πολωνία στην «Ida» παρουσιάζεται από έναν "αουτσάιντερ", φιλτραρισμένη μέσα από τη προσωπική μνήμη και το συναίσθημα, τους ήχους και τις εικόνες της παιδικής ηλικίας...» - Πάβελ Παβλικόφσκι (Pawel Pawlikowski)

Το φιλμ «Ida» του Πάβελ Παβλικόφσκι (Πολωνία - 2013), είναι ουσιαστικά ένα υπέροχο όσο και οδυνηρό ταξίδι αναζήτησης της αλήθειας. Η Άννα γίνεται η Ida και μαζί με τη θεία της Wanda, ψάχνουν για τα χαμένα ίχνη της οικογένειά τους, με σκοπό να ανακαλύψουν ποιες είναι, αλλά και που ανήκουν πραγματικά.

Ο Πολωνός δημιουργός Πάβελ Παβλικόφσκι (Pawel Pawlikowski) με εμπειρία στον χώρο του ντοκιμαντέρ, μας παρουσιάζει την πέμπτη μεγάλου μήκους ταινία του. Ο σκηνοθέτης που το 2000 κέρδισε τον Χρυσό Αλέξανδρο αλλά και το Βραβείο FIPRESCI στο Διεθνές Κινηματογραφικό Φεστιβάλ της Θεσσαλονίκης με την ταινία του «Last Resort», επιστρέφει στην πατρίδα του την Πολωνία για πρώτη φορά στην καριέρα του, για να καταπιαστεί με κάποια από τα πιο επίμαχα ζητήματα στην ιστορία της χώρας του.

Ο Παβλικόφσκι καταπιάνεται με το τι έγινε μεταξύ Πολωνών Καθολικών και Εβραίων κατά τη διάρκεια του Δεύτερου Παγκοσμίου Πολέμου. Η ταινία «Ida» πραγματεύεται το θέμα της προσωπικής ταυτότητας και των κοινωνικοπολιτικών συνθηκών που συχνά τη διαμορφώνουν.

Ο Πολωνός δημιουργός, ο οποίος έγινε γνωστός αρχικά στην Αγγλία με ταινίες όπως "Last Resort" και "My Summer of Love", δημιούργησε με λιτότητα μία από τις πιο δυνατές και συγκινητικές ταινίες της χρονιάς. Ένα φιλμ το οποίο έχει ήδη παρουσιαστεί με επιτυχία σε Γαλλία, Αγγλία και Αμερική.

Ο Πάβελ Παβλικόφσκι (Pawel Pawlikowski) επιλέγει εδώ να γυρίσει την ταινία του «Ida» σε άσπρο και μαύρο και σε ανάλυση 1.37:1 δηλαδή το σχεδόν τετράγωνο κάδρο του κλασσικού κινηματογράφου, επιτυγχάνοντας έτσι να μας μεταφέρει πίσω στην Πολωνία της δεκαετίας του '60.

Η ταινία «Ida» του Πάβελ Παβλικόφσκι, πραγματοποίησε την παγκόσμια πρεμιέρα της τον Αύγουστο του 2013 στις Ηνωμένες Πολιτείες και συγκεκριμένα στο Telluride Film Festival. Στη συνέχεια ταξίδεψε μεταξύ άλλων στο περσινό Φεστιβάλ του Λονδίνου όπου και απέσπασε το Βραβείο Καλύτερης Ταινίας. Η ταινία αποτελεί την Επίσημη Πολωνική Υποψηφιότητα για την Καλύτερη Ξενόγλωσση Ταινία στα επικείμενα 87α Βραβεία της Αμερικανικής Ακαδημίας Κινηματογράφου (η Ελληνική πρόταση είναι η ταινία «Μικρά Αγγλία» του Παντελή Βούλγαρη).

Στη χώρα μας, είχαμε την ευκαιρία να τη δούμε πέρσι τον Νοέμβριο στο 54ο Διεθνές Φεστιβάλ Κινηματογράφου της Θεσσαλονίκης, ενώ την ξαναθυμηθήκαμε και πριν λίγες ημέρες στη δημοσιογραφική της προβολή. Κατά μία υπέροχη σύμπτωση η ταινία «Ida» του Πάβελ Παβλικόφσκι θα προβληθεί και στο 55ο Διεθνές Φεστιβάλ Κινηματογράφου της Θεσσαλονίκης (Τετάρτη, 5 Νοεμβρίου στις 15:00, στην Αίθουσα Τζον Κασσαβέτης), όντας μία από τις τρεις φιναλίστ δημιουργίες για τα Βραβεία LUX του Eυρωπαϊκού Κοινοβουλίου,

Αξίζει να σημειώσουμε ότι οι άλλες δύο υποψήφιες ταινίες είναι: "Τα Κορίτσια" της Σελίν Σιαμά (Γαλλία) και "Ταξικός Εχθρός" του Ροκ Μπίτσεκ (Σλοβενία), ενώ η ταινία του Πάνου Χ. Κούτρα «Xenia», ήταν ανάμεσα στις πρώτες δέκα υποψήφιες ταινίες για το φετινό Βραβείο Lux. Στις Κινηματογραφικές Αίθουσες η ταινία «Ida» του Πάβελ Παβλικόφσκι προβάλλεται από την Πέμπτη 30 Οκτωβρίου σε διανομή της Strada Films.