Μάτση Χατζηλαζάρου

πρόσωπα [Μάτση Χατζηλαζάρου]

γράφει η Ασημίνα Ξηρογιάννη

εντύπως τχ.13

Η Μάτση Χατζηλαζάρου, φωτογραφημένη από 

τον Ανδρέα Εμπειρίκο, σε μια εκδρομή τους, 

στο Ναύπλιο του 1939

Τα χαμόγελα της Μάτσης Χατζηλαζάρου (1914-1987)

<Από το χαμόγελό σου πετάξανε

δέκα πουλιά στους ώμους μου επάνω.

Το χαμόγελό σου το κρατάς

όπως ένα παιδί τη ναυτική του ψάθα.>

Η ευαίσθητη ποιήτρια από τη Θεσσαλονίκη. Η αιώνια ερωτευμένη με τον Αντρέα Εμπειρίκο, στον οποίο σταθερά αναφέρεται σε όλο της το έργο, αφού αυτός φαίνεται να αποτελεί την αιτία της ποιητικής της παραγωγής ,καθώς και το ποιητικό της Υποκείμενο. Αυτή που <απλώνει την αγκαλιά της και συνάζει όλα τα μάτια, και τους καημούς, τα βράχια και τα ακρογιάλια>. Συνάζει τον λυρισμό όλου του κόσμου- κι ας την κατατάσσουν οι κριτικοί στον υπερρεαλισμό-χωρίς να τον τσακίζει από εμμονές. Όχι πως αυτές της λείπουν : <Θα ΄θελα  μα πόσο θα ΄θελα ναι θα ΄θελα αμέσως τώρα τώρα / θέλω να ξεμαλλιάσω λίγο την σύνταξη για να σε τραγουδήσω όπως / έμαθα στο Παρίσι / εσένα σ΄ έχω Δεινόσαυρο από τους πιο εκπληκτικούς / εσένα σ΄ έχω βότσαλο φρούτο απαλό που τα ωρίμασε η θάλασσα/σ΄ ερωτεύω / σε ζηλεύω / σε γιασεμί... [Αντίστροφη Αφιέρωση>, Ποιήματα,εκδ.Ικαρος,1989]. Απλά ξεπερνά τις εμμονές της τελικά και μιλά θαρραλέα για τον έρωτα: <...Σκέπτομαι μια ζωή που θα΄τανε βαριά σαν σήμερα, / Μονάχα αν έλειπες ταξίδι. Το πρωί σκέπτομαι τα μέλη σου σφιχτοδεμένα-εκεί κάπως εντοπίζω / Την αγκαλιά σου. Το βράδυ βλέπω τα χείλια σου σαν / Το δαγκωμένο φρούτο... / Έλα η μέρα είναι τόσο ωραία-τα ποιήματα που / Αγαπώ θέλω να τα ζήσω μαζί σου...>[Μάης ,Ιούνης και Νοέμβρης]

Η Μάτση και η Δραματικότητα. Η Δραματικότητα δια μέσου της Μάτσης. Η ανάγκη να απευθυνθεί στο ΣΕ, στο άλλο πρόσωπο που την έχει αγγίξει ψυχικά και την εμπνέει.

<Σε περιβάλλω με μια μεγάλη αναμονή

 Σε περιέχω όπως τ΄ αραχωβίτικο κιούπι το λάδι.

 Σε ανασαίνω όπως ο θερμαστής του καραβιού ρουφάει

 μες τα πλεμόνια του το δειλινό το μπάτη.

 Σ΄ αγροικώ με την ίδια διάθεση που ο ερυθρόδερμος

 κολλάει το αυτί του χάμω, για να ακούσει

τον καλπασμό του αλόγου..>

<Ζωή μου ,δίπλα σου βλέπω την αναπνοή και ακούω το καρδιοχτύπι όλων των πραγμάτων>

<Λες κι ήτανε χθες βράδυ ακρογιάλι το σώμα μου, τα χέρια σου δύο μικρά τρυφερά καβούρια..>

<Δεν θέλω ανεμώνες κόκκινες, μαβιές και άσπρες, θέλω να χώσω τη μούρη μου μες στα μαλλιά σου, που΄ ναι σαν χόρτα στην άκρη του ποταμού.>

Μια τρυφερότητα νοσταλγική και <ζωντανή> μαζί. Που σε πάει πέρα, σε ένα άχρονο ερωτικό παρόν. Το εδώ και τώρα του έρωτα. Η ίδια η ποιήτρια κραυγάζει το ΣΕ της: <Σήμερα νομίζω τελευταία φορά θα σε τραγουδήσω γιατί εσύ είσαι ο οίστρος και ο σφυγμός κι η βραχνή φωνή του έρωτα...>  Και το πρόσωπο αυτό είναι το ιδανικό για αυτήν <υπάρχουν ανάμεσά μας χρόνοι τέτοιας πληρότητας που μου είπες οι αρμοί των στιγμών χάσκουνε..>

Η Μάτση η αέρινη που <καταπίνει τα χαμόγελά του> και τα σκορπά γενναιόδωρα μέσα στο ποιητικό της έργο .Ζητάει πάντα πιο πολλά από αυτά που της δίνονται: <μα αλίμονό μου αγαπάω τα μαλλιά σου χωρίς να ‘μαι η χωρίστρα σου ούτε για μια μέρα...>  έντιμα  ερωτευμένη, γλυκιά καρτερική και σίγουρη για τα δικά της αισθήματα μόνο, παραπέμπει σε εικόνες εκστατικής γαλήνης και αρμονίας. Κάτι μέσα της πάντα σιγοβράζει μα το ελέγχει και έτσι αυτό ποτέ δεν γίνεται πυρκαγιά ,αν και έχει κάθε προδιαγραφή.

<Eσύ που το μάτι σου είναι χείλι …

αγαπώ τους καρπούς των χεριών σου κλωνάρια της λεύκας …

τα χάδια σου μυρίζουνε γαρύφαλο …

ο μηρός σου έχει το χνούδι του ήλιου …

πόσο κάθετος είσαι …

μ΄έχεις γοργόνα ακρόπλωρη …

χαμογελάς βαθιά στα σωθικά μου>

Μακριά από κυνισμούς και <δηθεν-ισμούς>.

Ποιητική κατάθεση αυτού που είναι: μια ερωτευμένη γυναίκα πρώτα.