[Το ιστορικό συγκρότημα και η εκκλησία Gremi της Γεωργίας] του Γ.Σχορετσανίτη ~ ΟΔΟΙΠΟΡΙΚΟ

    του Γεωργίου Νικ. Σχορετσανίτη

Στο κάστρο Gremi της Καχετίας, βρίσκεται ένα αρχιτεκτονικό μνημείο του 16ου αιώνα, με το βασιλικό κάστρο και την εκκλησία των Ταξιαρχών. Ότι βεβαίως έχει επιβιώσει από την άλλοτε ακμάζουσα πόλη της Gremi, 175 χιλιόμετρα ανατολικά της Τιφλίδας. Ο πρώτος οικισμός στο έδαφος του συγκροτήματος Gremi σύμφωνα με τους ισχυρισμούς  των επιστημόνων εμφανίζεται στα τέλη της περιόδου του χαλκού, αν και η ιστορία της ως σημαντικής πόλεως από στρατηγικής και πολιτικής άποψης, είχε ξεκινήσει από το XV αιώνα, όταν ο πρώτος βασιλιάς της Καχετίας, Giorgi (1466-1476), μετέτρεψε την Gremi σε πρωτεύουσά της.

Η Gremi ήταν η πρωτεύουσα του Βασιλείου
της  Καχετίας τον 16ο και 17ο αιώνα,

αλλά ουσιαστικά ιδρύθηκε από τον Λεόν της Καχετίας και λειτούργησε ως ζωντανή πόλη επί του περιβόητου Δρόμου του Μεταξιού και ως βασιλική κατοικία, μέχρι βεβαίως να ισοπεδωθεί από τις στρατιές του Σάχη Αμπάς Ι της Περσίας, το 1615. Η πόλη ποτέ δεν επανέκτησε την παρελθούσα ευημερία της και οι βασιλιάδες της Καχετίας μετέφεραν την πρωτεύουσά τους στην  Telavi στα μέσα του 17ου αιώνα.

Ο περιβάλλων χώρος του συγκροτήματος από ψηλά, 
με τις χιονοσκεπασμένες οροσειρές του Καυκάσου στο βάθος.

  Για δύο αιώνες, ήταν όχι μόνο  πολιτικό  και οικονομικό, αλλά και πολιτιστικό και εκπαιδευτικό κέντρο. Το χρονικό της Καχετίας, το οποίο δυστυχώς δεν διασώθηκε έως τη σύγχρονη εποχή, γράφτηκε εδώ. Επιφανείς κυριολεκτικά συνθέσεις της Περσίας έχουν μεταφραστεί εδώ, ενώ το επιστημονικό και λογοτεχνικό έργο βρισκόταν  σε πλήρη εξέλιξη,

έτσι που πολλοί πιστεύουν ότι  υπήρχε  επιστημονική ακαδημία στην Gremi. 

Το όλο συγκρότημα, εκ του μακρόθεν.

    Η πόλη φαίνεται πως κατείχε έκταση περίπου σαράντα εκταρίων και αποτελούνταν από τρία κύρια μέρη, τουτέστιν το συγκρότημα της Εκκλησίας των Ταξιαρχών, τη βασιλική κατοικία και την εμπορική γειτονιά, με τις κατοικίες και τα λουτρά της, όπως τουλάχιστον ισχυρίζονται τα αποτελέσματα των   συστηματικών αρχαιολογικών μελετών της  συγκεκριμένης περιοχής, ειδικά των διαστημάτων  1939-1949 και 1963-1967. Το συγκρότημα της εκκλησίας των   Αρχαγγέλων βρίσκεται πάνω σε ένα λόφο κάτω από την οροσειρά Sameba του Καυκάσου και αποτελείται από την εκκλησία των Ταξιαρχών Μιχαήλ και Γαβριήλ, ένα τριώροφο κάστρο, ένα καμπαναριό και μια κάβα.

Όλες οι δομές περιβάλλονται από ένα τείχος που ενισχύεται με πυργίσκους και πολεμίστρες. Φυσικά υπήρχε και έξυπνη έξοδος από το όλο συγκρότημα σε περίπτωση ανάγκης, μέσω ενός μυστικού τούνελ, η άκρη του οποίου οδηγούσε στις όχθες ενός διπλανού ποταμού. Ο ποταμός αυτός χορηγούσε τις απαιτούμενες ποσότητες νερού μέσα από ειδικά  κανάλια για χρήση σε λουτρά, κρήνες και λοιπές ανάγκες των κατοίκων της  μεσαιωνικής πόλης Gremi, της οποίας μόνο ορισμένα από τα στοιχεία της σώζονται σήμερα.

Η Εκκλησία των Ταξιαρχών κτίστηκε το 1565, στο υψηλότερο σημείο στο κέντρο της πόλης, κατ' εντολή του βασιλιά  Λεόν της Καχετίας, που βασίλεψε στο διάστημα 1520-1574. Η απαράμιλλη και ελκυστική αρχιτεκτονική της, υπήρξε το πρότυπο για μια ολόκληρη ομάδα άλλων  εκκλησιών της Γεωργίας. Ψηλά στην εκκλησία, χτισμένη κυρίως από πέτρα, βρίσκεται και δεσπόζει ένας πέτρινος επίσης σταυροειδής τρούλος. Ο όλος σχεδιασμός της παντρεύει έξυπνα την παραδοσιακή γεωργιανή τοιχοποιία με την ιρανική αρχιτεκτονική. Το κτίριο έχει τρεις εισόδους, μία προς τα δυτικά, κάποια άλλα τμήματα έχουν θέα προς τα νότια, και η τρίτη που αντιμετωπίζει το βορρά, ενώ ο θόλος βρίσκεται διάτρητος από οκτώ παράθυρα. Ολόκληρη η εκκλησία βρίσκεται εντός των τειχών.
Ένα τριώροφο παλάτι, ουσιαστικά πύργος, ανεγέρθηκε δίπλα από την εκκλησία των Ταξιαρχών. Οι δύο κατώτεροι όροφοι χτίστηκαν νωρίτερα απ’ ότι η ίδια η Εκκλησία. Στο ισόγειο υπάρχει μια πλατιά και μεγάλη αίθουσα. Από τον πίσω τοίχο του δωματίου, υπάρχει ένας διάδρομος, που οδηγεί στον πρώτο και δεύτερο όροφο. Υπάρχουν, επίσης, κάβες, ένα πατητήρι και ερείπια άλλων αρχιτεκτονικών δομών. Το καμπαναριό βρίσκεται στην κορυφή του πύργου και στεγάζει επίσης ένα μουσείο όπου εκτίθενται διάφορα αρχαιολογικά ευρήματα και ένα κανόνι του 16ου αιώνα. Οι τοίχοι κοσμούνται με μια σειρά  πορτρέτων των βασιλέων της Καχετίας, φιλοτεχνημένων από τον σύγχρονο γεωργιανό ζωγράφο Λεβάν Chogoshvili το 1985.

Η αριστοκρατική συνοικία η οποία περιείχε τα ανάκτορα, είχε σιντριβάνια, λουτρά και άλλες μικρότερες δομές για το βασιλιά και τους ευγενείς. Όλα αυτά χτίστηκαν σε διαφορετικές εποχές, κατά τη διάρκεια της διακυβέρνησης από τον  βασιλιά Λεβάν (1518-1574), στη συνέχεια κατά τη διάρκεια της βασιλείας του Alexandre II και τέλος, από τον  Teimuraz I (1606-1615). Τα κτίρια είχαν πολλά ανατολίτικα, κυρίως περσικά  στοιχεία, αν και μετέφεραν και απέπνεαν  σίγουρα  γεωργιανή εικόνα.

   Ένα άλλο μέρος της πόλης της  Gremi, ήταν το ευρύτερο και πιο ποικιλόμορφο ίσως. Χρησίμευε ως η εμπορική περιοχή και το κέντρο των τεχνιτών της πόλης, με χαρακτηριστικά κτίρια των μεσαιωνικών πόλεων, όπως για παράδειγμα, λουτρά, κάποιες άλλες κτιριακές δομές και φυσικά  τα άκρως απαραίτητα αμυντικά συστήματα και οχυρωματικά έργα.

  Βιβλιογραφία σχετικών παραθεμάτων και αναφορών

Η πρώτη φωτογραφία είναι η  εκκλησία Gremi στη Γεωργία. Χαρακτικό του Henri Theophile Hildibrand (1884).

v     Γεωργία. Η φυσική διάβαση του Καυκάσου. Παγκόσμια Πολιτιστική Εγκυκλοπαίδεια. Τόμος 12ος (σελίδες 296-337). Τα μνημεία της Ουνέσκο. Εκδόσεις ΔΟΜΗ Α.Ε.  1999. Αθήνα.  

v     Μητσάκης Κωνσταντίνος: Τιφλίδα - Γεωργία: Ευρασιατική καλλονή. Εφημερίδα Έθνος. 23 Οκτωβρίου 2013.

v                 Rayfield Donald: Edge of Empires: A History of Georgia. Reaktion Books Ltd. 2012. London. U.K.

v                 Silogava Valeri, Sengelia Kaxa: History of Georgia: from the ancient times through the ‘‘Rose Revolution’’. Caucasus University Pub. House. Tbilisi. 2007. Georgia.

Η βορεινή είσοδος στο συγκρότημα.

Μια άποψη των οχυρωματικών έργων.

Οι τοίχοι των κτιρίων περιέχουν αρκετές πληροφορίες και πορτραίτα ηγετών της πόλης.

Η τουαλέτα του βασιλιά της πόλης Gremi.

Ένα κεντρικό σημείο της πόλης.