[Η Δίκη] του Franz Kafka ~ ΜΟΝΤΕΡΝΑ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ

“It's only because of their stupidity that they're able to be so sure of themselves.” 
"The Trial" , Franz Kafka

O Franz Kafka (1883-1924) γεννήθηκε στην Πράγα, από μεσοαστούς εβραίους γονείς. Ο πατέρας του, γιος του κρεοπώλη του χωριού, ήταν χαμηλής μόρφωσης αλλά με ισχυρή φιλοδοξία για επιχειρήσεις. Από γυρολόγος έγινε ένας επιτυχημένος επιχειρηματίας στο χονδρικό και λιανικό εμπόριο και παντρεύτηκε την κόρη ενός πλούσιου ζυθοποιού. Ο Kafka ήταν ο πρωτότοκος γιος και ακολούθησαν άλλα δύο αγόρια τα οποία πέθαναν στην νηπιακή τους ηλικία και μετά γεννήθηκαν οι 3 αδερφές του. Σε όλη του την ζωή, οι αναμνήσεις του Kafka από την παιδική του ηλικία και ειδικότερα από την σχέση που είχε ως παιδί με τον σκληρό πατέρα του, παρέμειναν πικρές.
Μετά από την τυπική εκπαίδευση ο Kafka μπήκε στην νομική σχολή όπου έλαβε το doctora του. Όσο ήταν φοιτητής, οι συναναστροφές του ήταν πολλοί γερμανόφωνοι συγγραφείς του λογοτεχνικού κύκλου που άνθιζε τότε στην Πράγα. Ένας από αυτούς ο Max Brod, παρέμεινε φίλος αγαπημένος του Kafka σε όλη του την ζωή και είναι αυτός που διέσωσε μεγάλο μέρος από την συγγραφική δουλειά του Kafka.

Ο Kafka ήξερε πως η συγγραφή ήταν αυτό που ήθελε να κάνει αλλά αισθανόταν πως δεν μπορούσε να τον εξασφαλίσει βιοποριστικά. Δούλεψε σαν δικαστικός κλητήρας για λίγο μετά την αποφοίτησή του και μετά για λίγο καιρό πάλι δούλεψε σε ιδιωτική ασφαλιστική εταιρεία. Το 1908 με την βοήθεια ενός φίλου του πατέρα του, εξασφάλισε μια υψηλή θέση στο ινστιτούτο για την ασφάλιση όσον αφορά ατυχήματα των εργαζομένων, στο βασίλειο της Βοημίας. Εκεί υπηρέτησε μέχρι την πρόωρη συνταξιοδότησή του το 1922. Το 1924, σε ηλικία 41 ετών, υπέκυψε στην φυματίωση.  Ο κύριος όγκος του έργου του εκδόθηκε μετά τον πρώιμο θάνατό του, όπως και πολλοί εφιάλτες του οι οποίοι περιγράφονται στο έργο του άρχιζαν και γίνονταν πραγματικότητα στην Ευρώπη την εποχή εκείνη. Οι νουβέλες του, Αμερική Δίκη και το Κάστρο, έμειναν ατελείωτες. Είχε όμως θαυμαστές σε όλη του την ζωή, οι σύντομες ιστορίες του δεν ήταν ευπώλητες αλλά λάμβαναν εξαιρετικές κριτικές ανάμεσα σε ένα μικρό αλλά σεβαστό κύκλο γερμανόφωνων πνευματικών. Οι εξελίξεις στον διαταραγμένο εικοστό αιώνα έφεραν στο προσκήνιο το έργο του Kafka και δάνεισε την λέξη «Kafkaesque» σε εκατοντάδες γλώσσες. (εκπληρώθηκε η απαισιοδοξία του, καθώς οι 3 αδερφές του και η γυναίκα που πιθανότατα ήταν η μοναδική αγάπη της ζωής του έχασαν τις ζωές τους σε στρατόπεδα συγκεντρώσεων).  Πέρα από αυτήν την τρομερή προφητεία, η απεγνωσμένη προσπάθεια του Kafka να βρει νόημα σε ένα κόσμο που ήξερε ότι είναι χωρίς ουσία, είναι αυτή που κάνει το έργο του μια μοναδική απόδραση στην μοντέρνα λογοτεχνία.

Η Δίκη

Ένας φιλόδοξος, αξιόλογος νεαρός άνδρας που εργάζεται σε τράπεζα, ο Joseph K, συλλαμβάνεται από δύο δεσμοφύλακες ‘ένα ωραίο πρωινό», αν και δεν έχει κάνει τίποτα λάθος. Ο Κ είναι αγανακτισμένος και εξοργισμένος. Το συγκεκριμένο πρωινό τυγχάνει να είναι τα 30κοστά γενέθλιά του. Ένα χρόνο μετά, την ημέρα που έχει τα 31κοστα γενέθλιά του, οι δύο δεσμοφύλακες επανέρχονται. Τον πηγαίνουν σε ένα λατομείο έξω από την πόλη και τον σκοτώνουν στο όνομα του νόμου. Ο Κ τους αφήνει.

Η Δίκη είναι το χρονικό της υπόθεσης του Κ, στον χρόνο που περνάει μεταξύ των γενεθλίων του Κ, καταγράφει την αγωνία του και τις επαφές του με τον αόρατο νόμο και το ανέγγιχτο δικαστήριο. Τελικά είναι μια απογραφή της κατάστασης του η οποία φθάνει στην αυτοκαταστροφή. Όμως, όπως σε όλα τα έργα του Kafka, το νόημα δεν είναι σαφές και ξεκάθαρο. Η Δίκη έχει αποδειχθεί η ‘λυδία λίθος’ της κριτικής ανάλυσης του 20^ου αιώνα. Κάποιοι σχολιαστές έχουν αναφέρει πως σε συγκεκριμένα κομμάτια του έργου υπάρχει η ποιότητα της αποκαλυφθείσας αλήθειας, κάποιοι άλλοι πως  είναι δυσνόητο – ένας καθρέφτης για κάθε αιρετικό ανάγνωσμα.

Πως να αναλύσεις τελικά ένα τέτοιο κείμενο; Γράφτηκε το 1914-1915 όταν ο Kafka δούλευε στο Workmen’s Accident Insurance Inst. Σε κάποιο σημείο το έργο σατιρίζει την Αυστροουγγρική γραφειοκρατία στην εποχή του. Όμως πολλοί αναγνώστες υποστηρίζουν πως είναι μια παράξενη πρόβλεψη του ψυχολογικού όπλου που χρησιμοποιήθηκε πολύ στα μετέπειτα χρόνια από τις χώρες του ολοκληρωτισμού, μια νομιμοποιημένη μηχανής δολοφονιών που ο Kafka δεν έζησε για να δει. Είναι επίσης μια ατελείωτη νουβέλα και αυτό είναι φανερό στα τελευταία κεφάλαια. Ο γερμανικός τίτλος «Der Prozess» συνδυάζει την λέξη ‘δίκη’ με την ‘διαδικασία και είναι ίσως αυτό το εξωφρενικό συναίσθημα του αναπόφευκτου που αφήνει μια διαρκής μες στα σπλάχνα εντύπωση : η μηχανή είχε ήδη τεθεί σε λειτουργία και η διαδικασία θα αλέσει τα πάντα προς σε ένα συγκεκριμένο αποτέλεσμα παρά τις δικές μας απεγνωσμένες προσπάθειες.

Πηγή www.sparknotes.com

Απόδοση στα ελληνικά Μαρία Ροδοπούλου